Hamas op bezoek in Zweden

Zweden kreeg vandaag zware kritiek van Frankrijk en Israël omdat het een visum gegeven heeft aan de Palestijnse minister van Vluchtelingenzaken, Atef im-Adwan. Eerder deze week werd een visum geweigerd aan een ander lid van Hamas na bezwaren van Frankrijk, maar in het geval van Atef Adwan had Zweden verzuimd duidelijk genoeg aan te duiden dat hij lid was van de Hamas-regering, aldus Frankrijk.

Eerst een paar woorden over Schengen-visa en de procedure om een Schengen-visum te bekomen. Wanneer iemand van buiten de Schengen-zone komt en visumplichtig is, dient hij een aanvraag in te dienen bij dat land dat het hoofddoel van zijn reis is. In principe kan dat land dan zonder meer beslissen of hij een Schengen-visum kan krijgen of niet, en dat visum is dan geldig voor alle vijftien Schengen-landen. In enkele specifieke gevallen dienen de andere Schengen-landen geconsulteerd te worden,en indien een land bezwaren maakt, zoals Frankrijk deed in het geval van Salah Mohammed al-Bardawil eerder deze week, wordt een Schengen-visum geweigerd. Is er echter sprake van bijvoorbeeld nationale belangen of humanitaire redenen, kan een land besluiten een nationaal visum (VLTV) uit te vaardigen, dat dan alleen geldig is voor het land dat zo'n visum uitvaardigt. De kersverse Zweedse Minister van Buitenlandse Zaken Jan Eliasson was van oordeel dat dat voor Al-Bardawil niet van toepassing was, en daardoor kan hij niet naar Zweden komen.

De concrete aanleiding voor het bezoek van Al-Bardawil is een uitnodiging die hij kreeg om later deze maand in Malmö te spreken op een conferentie georganiseerd door enkele Palestijnse verenigingen. In dat verband werd hij ook door enkele Zweedse parlementsleden uitgenodigd voor een babbel in Stockholm, niet alleen van de Milieupartij (mp) en Links (v), maar ook van de sociaal-democraten (s). De Milieupartij en Links zitten wel in de oppositie, maar steunen de minderheidsregering van sociaal-democraat Göran Persson (s). Dat leden van de Milieupartij en Links Hamas-leden uitnodigen voor een vergadering is één zaak, maar wanneer ook leden van de regeringspartij Hamas-leden willen ontmoeten, wordt dat snel een hete aardappel. Officieel steunt Zweden immers de politiek van de Europese Unie, die Hamas probeert te isoleren zolang de beweging Israël niet wil erkennen.

De parlementsleden die de Hamas-leden willen ontmoeten vinden echter dat de dialoog met Hamas aangegaan moet worden, en dat Zweden een eigen buitenlands beleid moet durven voeren. De Liberale Volkspartij (fp) is het daarmee niet eens, en vroeg dat Eerste Minister Göran Persson de ontmoeting zou stoppen. De sociaal-democratische parlementsvoorzitter Björn Gustaf von Sydow (s) reageerde daarop dat parlementsleden het recht hebben te ontmoeten wie ze willen. De Minister van Ontwikkelingssamenwerking Carin Jämtin (s) bakte het echter behoorlijk bruin door te stellen dat de EU-boycot van Hamas wel voor de organisatie geldt, maar niet voor personen. Zij verliest daarbij uit het oog dat Al-Bardawil precies als vertegenwoordiger van de organisatie Hamas uitgenodigd werd, en dat dit nog meer geldt voor een minister van een Hamas-regering in functie. Het is m.i. trouwens zeer twijfelachtig dat zij eenzelfde creatieve stelling zou verkondigd hebben ten tijde van het apartheidsrégime om een Zuid-Afrikaanse minister in functie te kunnen ontmoeten. En om even terug te koppelen naar Vlaanderen: daar maken de drie vakbonden in hun toepassing van het cordon sanitaire absoluut geen onderscheid tussen de organisatie Vlaams Belang en personen.

Maar goed, het visum van Al-Bardawil werd dus geweigerd door Frankrijk, en de Zweedse regering vond het niet nodig voor hem een nationaal visum uit te vaardigen. Amper een paar dagen later blijkt dan echter dat de huidige Palestijnse Minister van Vluchtelingenzaken Atef im-Adwan wél een Schengen-visum kreeg. Blijkbaar had het Zweedse generaal-consulaat in Jeruzalem verzuimd duidelijk aan te geven dat het om een minister van de Hamas-regering ging, en daardoor had Frankrijk de naam op de lijst niet opgemerkt. Dit is opmerkelijk, omdat het generaal-consulaat wist dat Frankrijk niet bepaald gebrand was op bezoekjes van Hamas-leden aan de Schengen-zone. Maar anderzijds is het toch ook opmerkelijk dat Frankrijk zijn huiswerk niet op eigen houtje kan uitvoeren, en ervan afhankelijk is dat het Zweedse generaal-consulaat zélf aangeeft dat iemand lid is van de Hamas-regering. En verder is het zo dat de Schengen-zone naast Zweden en Frankrijk nog elf andere EU-landen kent (plus Noorwegen en IJsland) die bezwaren hadden kunnen aantekenen, maar dat blijkbaar niet gedaan hebben. Zweden had ten andere geen bezwaren van Frankrijk nodig om het visum van Atef Adwan te weigeren – zij hadden dat zelf kunnen doen met de EU-boycot als reden. Dat zij dat niet doen bewijst dat de Zweedse regering de Europese boycot van Hamas enkel met de lippen ondersteunt, en niet in de daden. Fredrik Reinfeldt van de Moderaten (m) vindt in ieder geval dat het visum een zuivere provocatie is. Hoe dan ook lijkt het er sterk op dat Frankrijk wat betreft de visums helemaal in zijn eentje de Europese boycot van Hamas voor heel de Schengen-zone moet toepassen. Merkt Frankrijk een naam van een belangrijk Hamas-lid niet op, geven ook de andere landen geen kik, en glipt een potentieel terrorist door de mazen van het Schengen-net. Tot zover de Vesting Europa dus.

Wat de politiek van de Zweedse regering en de linkse oppositiepartijen betreft, is het duidelijk dat hier een politiek spelletje gespeeld wordt met de verkiezingen van het najaar in het achterhoofd. Enerzijds wil de Zweedse regering niet ingaan tegen de Europese boycot van Hamas, en durft daarom geen nationaal visum uit te vaardigen wanneer een ander land bezwaren aantekent, maar anderzijds weigert zij visums te weigeren aan vertegenwoordigers van Hamas. Bovendien laat Göran Persson toe dat niet alleen parlementsleden van zijn partij met Hamas-leden gaan praten, maar dat zelfs één van zijn ministers klinkklare nonsens uitslaat om een Hamas-bezoek aan Zweden te rechtvaardigen. Voeg daarbij de terugtrekking van Zweden een week geleden uit een internationale militaire oefening in Italië omdat ook Israël daaraan deelnam, zogezegd om de neutraliteit te bewaren, en de positie van de Zweedse regering wordt heel duidelijk. De verklaring hiervoor is eenvoudig: bij de verkiezingen vallen er meer stemmen te rapen bij Zweedse moslims (en hun fellow travelers) door het geflirt met Hamas dan door een correcte toepassing van de isolatie van Hamas. De Zweedse sociaal-democraten zijn niet de enigen in Europa die in dat bedje ziek zijn.