EU en de Westelijke Sahara

Afgelopen week sloot de Europese Unie een visserij-akkoord met Marokko. Op zich is daar niets mis mee, ware het niet dat het visserij-akkoord ook over de wateren voor de kust van de Westelijke Sahara gaat, een gebied dat al dertig jaar door Marokko bezet wordt.

In dezelfde week dat de Europese Unie zich al eens van haar smalste kant liet zien naar aanleiding van het referendum in Montenegro, zendt ze een bijzonder dubieus signaal naar de bevolking van de Westelijke Sahara. De EU tekende een visserij-akkoord met de Marokkaanse bezetter ter waarde van 114 miljoen euro, en maakte er geen probleem van dat Marokko ook de kustwateren van de Westelijke Sahara in het akkoord sloot. Nochtans is het zo dat volgens het internationaal recht een bezetter de natuurlijke rijkdommen van een land niet mag verhandelen. Het enige land dat niet akkoord was met deze gang van zaken was Zweden, terwijl Nederland niet verder kwam dan een beetje aandringen «dat de opbrengst van de visbestanden ook ten goede moet komen aan de oorspronkelijke bevolking». Wat dat waard is mag Joost weten, maar als Marokko zich ook maar een greintje zou aantrekken van de oorspronkelijke bevolking van de Westelijke Sahara, zou het misschien dat gebied niet bezet houden, laat staan marokkaniseren. Ook Ierland en Finland gaven enige steun aan Zweden, maar stemden uiteindelijk toch voor het visserij-akkoord.

Wat bezielt eigenlijk de Europese Unie? Waar zijn nu de voorvechters van de Grote Principes, die oorlog en bezetting uit den boze vinden, zelfs als het gaat over de omverwerping van een meedogenloze dictator? Als puntje bij paaltje komt erkennen ze de facto de bezetting van een buurland om een paar vissen extra te mogen vangen. Onderstrepen dat het visserij-akkoord geen erkenning van het Marokkaanse zeggenschap over de Westelijke Sahara inhoudt is onzin: het is niet meer dan het woord waarnaar we moeten luisteren bij de daad die we niet mogen zien. We kunnen vandaag alleen maar vaststellen dat vissen en olie niet hetzelfde zijn voor het in de eigen ogen moreel hoogstaande Europa.

Fundamenteler is dat nog maar eens blijkt dat de Europese Unie lak heeft aan de rechten van volkeren wanneer die rechten de eigen interesses doorkruisen. De rechten van de Westelijke Sahara moeten wijken voor de vissersboten uit Spanje, Portugal en Frankrijk. In Montenegro waren het geen ekonomische interesses, maar intern-politieke: landen als spanje, Frankrijk en België zijn totaal allergisch voor referenda over onafhankelijkheid, en dus had de Europese Unie liefst van al gehad dat de Montenegrijnen zich koest hadden gehouden. Stel je voor dat morgen 55% van de Basken ook voor onafhankelijkheid stemt, ja, dan sta je daar natuurlijk. En eigenlijk hoeft het dan ook niet echt te verbazen dat de Europese Unie zo gemakkelijk over de bezetting van de Westelijke Sahara heen stapt. Catalanen, Basken, Koerden, Kosovaren, Schotten en Vlamingen wezen bij deze dus nogmaals gewaarschuwd.