zondag, februari 27, 2011

Tricolore blinde vlek: wapenexportvergunningen

De afgelopen week was er nogal wat te doen rond FN-wapens in Libië. Er kwam zelfs een Waalse minister-president aan te pas, die met de tranen in de ogen kwam vertellen hoe geschokt hij toch was dat een Arabisch dictator zomaar zijn voeten geveegd had aan een waterdicht contract. Meest verbazingwekkend is ondertussen dat nog niemand de herfederalisering van de wapenexportvergunningen op de communautaire onderhandelingstafel heeft gelegd: noch de sp.a, noch Groen!, noch één van de Franstalige partijen.

Of de Waalse minister-president Rudy Demotte in Vlaanderen veel punten gescoord heeft met eerst een naïvistische en vervolgens een gespeeld geschokte uitleg, durf ik toch sterk te betwijfelen. Denkt die man soms echt dat wij zulke aartsdomme uilskuikens zijn, dat wij inderdaad verwachten dat Arabische (of andere) dictators hun beste wapens netjes in de kazerne zouden laten staan wanneer ze het vege lijf moeten redden? En dat we vervolgens zouden willen geloven dat de Waalse minister-president ook echt geschokt is wanneer hij met ontegensprekelijke bewijzen geconfronteerd wordt, en ontkennen niet meer kan?

Voor Marc Reynebeau was het dan ook een koud kunstje om een stukje te schrijven dat ferm de draak stak met de hypocrisie van de verenigde Waalse politici. Hij is zelfs zo flink tussendoor te vermelden dat FN Herstal eigendom is van het Waalse gewest – voor een goed begrip: geen meerderheidsparticipatie, maar de volle honderd procent – al was het wel om in één moeite door ook een sneer te geven naar de Vlaamse wapenproductie. Die Vlaamse wapenproductie is overigens niet voor de volle honderd procent in handen van het Vlaamse gewest, verre van, maar een ietwat onoplettende lezer zou al snel met een andere indruk kunnen achterblijven. Ik neem aan dat het een klein schoonheidsfoutje van Marc Reynebeau was – het beste paard kan al eens struikelen –, want hem ervan verdenken opzettelijk een addertje onder zijn gras te steken durf ik niet.

Op één punt heb ik het echter behoorlijk lastig met het stukje van Marc Reynebeau. Waar hij er anders altijd als de kippen bij is om elk Vlaams splitsingsdiscours neer te sabelen als achterhaald, achterlijk of stompzinnig, lees ik nergens een pleidooi of zelfs nog maar een suggestie om de geregionaliseerde bevoegdheid voor wapenexportvergunningen terug naar het federale niveau te brengen. Of dat eventueel toch maar eens te overwegen. En wat historicus Marc Reynebeau ook al verzuimt te doen, is nog eens oprakelen hoe en door wie die bevoegdheid ook al weer geregionaliseerd werd.

Voor de lezers die het zich misschien niet meer zo goed herinneren: de bevoegdheid om wapenexportvergunningen af te leveren werd in 1991 in zeven haasten naar de gewesten overgeheveld, nadat vice-premier Philippe Moureaux van de PS met de institutionele atoombom had gedreigd. Daar waren, zoals voor de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde, dus geen zeven jaren voor nodig, ook geen zeven maanden of zeven weken. Enkele dagen, eigenlijk zelfs maar een paar uurtjes, volstonden ruimschoots om de hele zaak te regionaliseren. Een splitsing «pur et dur» trouwens, met als enige compensatie voor de Vlamingen… dat de Volksunie de eer aan zichzelf mocht houden, met het einde van de regering-Martens VIII tot gevolg. Dat was nog eens andere koek dan de «vijf minuten politieke moed» of het «onverwijld» waarmee de Vlamingen al zo lang aan het lijntje worden gehouden. Over werkgroepen, synoptische tabellen, of kettingbelangenconflicten willen we het nog niet eens hebben.

Laat er echter geen twijfel over bestaan: als er één bevoegdheid in aanmerking komt om opnieuw naar het federale niveau gehaald te worden, dan wel die voor het afleveren van wapenexportvergunningen. Ook al ondervindt ze sterke concurrentie van de wet op de geluidsnormen, die in Brussel door de Franstaligen gebruikt worden om de luchthaven van Zaventem te nekken, en tegelijkertijd door het Waalse gewest soepel toegepast worden in Bierset. Maar dat die wapenexportvergunningen ooit al geregionaliseerd werden is te gek voor woorden, helemaal krankzinnig wordt het als men dan nog eens beseft dat de Waalse regering wat FN Herstal betreft zowel rechter als partij is. Voor de volle honderd procent. Het moet al een order uit Noord-Korea zijn, met daarin de expliciete vraag of de FN-wapens ook efficiënt ingezet kunnen worden om zoveel mogelijk uitgemergelde betogers neer te kunnen schieten in een betoging op het platteland, wil ze door de Waalse PS-regering niet goedgekeurd worden. En zelfs dan nog durf ik er mijn hand niet voor in het vuur steken dat de Waalse jobs en de Waalse belangen uiteindelijk toch niet zwaarder zouden doorwegen. «Anders zal iemand anders toch de wapens leveren,» weet je wel.

De vraag is dan ook: waar zijn nu die principieel pacifistische en communautair zo moedige partijen sp.a en Groen! om de herfederalisering van deze bevoegdheid op de federale onderhandelingstafel te leggen? Misschien kan Groen! er wel een punt van maken om die eis samen met Ecolo op tafel te leggen? Wat houdt de door Marc Reynebeau geviseerde cdH-voorzitster Joëlle Milquet tegen om dit communautaire taboe te doorbreken, en het zelf op tafel leggen? Kan ze meteen aantonen wat een onmens N-VA-voorzitter Bart de Wever wel is, die desnoods over lijken wil gaan om toch maar alles in België gesplitst te houden. Makkelijk zat dus, en het verschaft de CD&V meteen hét excuus om vast te stellen dat de N-VA echt niet in een federale regering wil stappen, waardoor de partij de handen vrij krijgt om een regering-Leterme III op de been te brengen.

Het zijn echter de politici alleen niet die hier massaal in de fout gaan. Waar zijn bijvoorbeeld de revolutionaire volkshelden – in het diepst van hun gedachten toch – van de KVS om nog eens een avond «Niet in mijn naam» te organiseren? Deze keer misschien wel samen met nog meer Franstalige collega's! Of moet het initiatief ook deze keer eerst van de Facebook-generatie komen? Naar een naam voor een nieuwe betoging zullen ze alvast niet langen hoeven zoeken. Kan die immers een betere naam meekrijgen dan SHAME, of het zou HONTE moeten zijn?

maandag, februari 21, 2011

Blauw mistgordijn

De kans dat informateur Didier Reynders in zijn opdracht slaagt, is vrijwel nihil. Dat betekent echter niet dat zijn opdracht maar schijn zou zijn, om te bewijzen dat de liberalen het ook niet zouden kunnen. Zijn opdracht lijkt immers in de eerste plaats een mistgordijn te zijn, dat het échte spel moet verbergen. En dat échte spel, dat speelt zich af in de Wetstraat 16.

Naar verluidt zou zelfs Didier Reynders ondertussen al ingezien hebben dat hij eigenlijk geen kans maakt om zijn informatieopdracht tot een goed einde te brengen. Inderdaad, PS-voorzitter Elio di Rupo bestrijdt waarschijnlijk nog liever zelf de twee pijlers waarop zijn partij in Wallonië rust – de corruptie en de werkloosheid – dan Didier Reynders de eer te gunnen te mogen slagen waar hij zelf zo pijnlijk mislukte. Dat betekent echter niet dat er voor Didier Reynders niets uit de brand te slepen valt. Misschien slaagt hij er wel in de N-VA eraf te rijden, zonder dat ook de CD&V afvalt? In dat geval zou het kunnen dat Elio di Rupo hem een derde ambtstermijn als minister van Financiën zou willen gunnen, als ook MR-voorzitter Charles Michel mee wil. Was ik Didier Reynders, dan zou ik eerder daar mijn energie insteken, in plaats van de sp.a of de groenen op de zenuwen te werken.

Als de informatieopdracht van Didier Reynders slechts een mistgordijn is, waar speelt zich dan het échte spel af, dat dat mistgordijn moet proberen te verbergen? Het antwoord is de Wetstraat 16 natuurlijk, waar een ontslagnemende eerste minister zit die de tijd van zijn leven beleeft. Kreeg Yves Leterme niet, nog voor Didier Reynders zijn informatieopdracht kreeg, ook een opdracht toegespeeld van koning Albert II? Hem werd inderdaad gevraagd een begroting voor 2011 op te stellen, en bovendien maatregelen te nemen om te beantwoorden aan alle eisen van de Europese Unie wat betreft het begrotingsbeleid en de structurele hervormingen. Een waar kolfje naar zijn hand dus. Enkele dagen later kwam daar nog eens het Interprofessioneel Akkoord (IPA) bovenop, om over zijn «ruzie» met Angela Merkel over het indexeringsmechanisme nog maar te zwijgen.

Had Yves Leterme zijn eigen droomjob mogen schetsen, hij had het waarschijnlijk nooit beter kunnen doen dan de job die hij nu heeft. Stel je voor zeg, al die cijfertjes bij mekaar optellen, en daarna op TV of internationaal de grote jan mogen uithangen, terwijl hij in het Parlement lastige vragen altijd kan pareren met een zwijgen «in het belang van het land en de bevolking». Ondertussen dient hij zijn ware heren, niet zijn kiezers of zijn eigen partij, maar wel de PS, in de hoop dat hij er straks nog enkele jaartjes bij zou mogen doen. Of zou het echt toeval geweest zijn dat hij in verband met het IPA tegen zijn eigen partij en een meerderheid in de Kamer in aan het onderhandelen sloeg met de PS, zogezegd omdat er binnen de federale regering toch eensgezindheid moest zijn? In een ontslagnemende regering is dat nergens voor nodig, tenzij er andere belangen op het spel staan natuurlijk.

Aan de geruchten over een samenwerking tussen Yves Leterme en Elio di Rupo hecht ik ondertussen weinig geloof. Zo'n samenwerking achter de schermen valt natuurlijk niet uit te sluiten, maar lijkt me toch onwaarschijnlijk. En bovendien, van de kant van Elio di Rupo bekeken totaal onnodig. Yves Leterme heeft hij immers al lang in zijn zak – waarom zou hij dan met hem moeten samenwerking? Bovendien valt zo'n samenwerking niet helemaal consistent te noemen met de uitvallen van Elio di Rupo naar de CD&V, al kan de samenwerking natuurlijk van recentere datum zijn. Maar dan nog blijft het merkwaardig dat bijvoorbeeld ook Laurette Onkelinx zich onlangs nog liet opmerken met een bitsige aanval op de CD&V. Of zou de samenwerking zo geheim zijn dat ze achter haar rug om zou gebeuren?

Wat er ook van zij, de informatie-opdracht van Didier Reynders heeft voor de PS vooral één functie: de tijd verder laten werken, tot de CD&V bereid is de N-VA te laten vallen. Tegelijkertijd kreeg Yves Leterme van de PS een extra injectie van zijn favoriete drug toegediend: macht. Of misschien correcter, en nog gevaarlijker: schijn van macht. De signalen die de PS ondertussen teruggestuurd krijgt van de CD&V geven in ieder geval aan dat deze tactiek op termijn misschien dan toch zijn vruchten zou kunnen afwerpen. Was daar niet Yves Leterme, die al eens liet verstaan verkiezingen «tegen elke prijs» te willen vermijden? Ik hoef daar voor de lezer waarschijnlijk verder geen cynische opmerking bij te maken. Maar belangrijker was het nieuwe signaal van CD&V-voorzitter Wouter Beke, dat ondertussen al gretig opgepikt werd door Rik Torfs: de CD&V stapt niet zonder de N-VA in een nieuwe federale regering, tenzij de N-VA zelf niet meer zou willen. En daarmee werd de onvoorwaardelijke onverzettelijkheid van de CD&V meteen omgebogen in een voorwaardelijke onverzettelijkheid. Als N-VA-voorzitter Bart de Wever morgen het verlossende woord laat vallen, zal de CD&V de handen vrij hebben om toch in een federale regering te stappen zonder de N-VA. En desnoods – liefst? – ook zonder staatshervorming. De CD&V-bocht is dus ingezet.

En er zal nog bochtenwerk aan te pas komen. Misschien hoopt men nu binnen de CD&V wel in stilte dat de N-VA er eerder vroeg dan laat er toch zelf zou uittrekken, maar ik acht die kans eerder klein. De N-VA definieert zich immers als partij in functie van haar grootste concurrent, het Vlaams Belang, met als groot verschil dat de N-VA in tegenstelling tot het Vlaams Belang wél bereid is compromissen te sluiten en deel te nemen aan de macht. Het is niet meer of niet minder dan de bestaansreden van de N-VA. Sommige waarnemers verbazen er zich al maanden over dat de N-VA de onderhandelingstafel niet wil verlaten, en verklaren dat als een angst om de zwart piet toegespeeld te krijgen, maar het probleem van de N-VA is dus groter dan dat. Als de partij de federale regeringsonderhandelingen verlaat, toont zij immers impliciet aan dat niet zij, maar wel het Vlaams Belang al de hele tijd gelijk heeft gehad over de Belgische constructie. Federaal in de oppositie belanden is voor de N-VA op zich geen probleem, als zij aan haar kiezers maar kan vertellen dat zij in die oppositie geduwd werd, en er niet zelf voor gekozen heeft. Het verlossende woord van Bart de Wever voor de CD&V (en sp.a, Groen! en Open Vld) zal daarom ongetwijfeld nog enige tijd op zich laten wachten.

Zijn de Franstaligen gefrustreerd over de houding van de CD&V, die de N-VA maar niet wil laten vallen, dan is men bij de CD&V weer gefrustreerd over de houding van de N-VA, die de onderhandelingstafel maar niet uit eigen beweging wil verlaten. De scherpe uitval van Rik Torfs aan het adres van Bart de Wever moet wellicht ook in dat licht gezien worden, en niet alleen in dat van de recente peiling die de CD&V naar een historisch dieptepunt zond.

Welke mogelijkheden heeft de CD&V dan nog om alsnog een regering-Leterme III op de benen te brengen? Áls Bart de Wever bereid is de onderhandelingstafel zelf te verlaten, heeft de CD&V meteen de handen vrij, en kan ze bovendien de staatshervorming zonder veel problemen in één of andere werkgroep stoppen. Als Bart de Wever niet zo vriendelijk wil zijn voor de CD&V, vermoed ik dat de CD&V op een gegeven ogenblik zal willen vaststellen dat de N-VA de facto niet meer in een federale regering wil stappen, ook al zegt die partij iets anders. Dat de CD&V, naar het schijnt met de C van christelijk, niet te beroerd is om platte leugens te gebruiken, weten we reeds langer. De regering-Leterme II had volgens haar wel degelijk een meerderheid aan Vlaamse zijde, omdat haar regeerakkoord ooit mee goedgekeurd werd door de N-VA. En als die regering misschien dan toch geen meerderheid aan Vlaamse zijde had, en de N-VA daar problemen rond maakte, dan lag de schuld daarvoor natuurlijk volledig bij de N-VA zelf, die de regering-Leterme II dan maar moest steunen. Met nu bovendien ook Rik Torfs in huis, kan het voor de CD&V dan toch geen probleem zijn op een bepaald ogenblik vaststellingen te doen, die weliswaar kant noch wal raken, maar die haar wel toelaten om eindelijk weer de benoemingsmachines in gang te zetten. Zou bijvoorbeeld Steven Vanackere die klus niet kunnen klaren in een informatieopdracht, zodat Yves Leterme eindelijk aan zijn formatieopdracht zou kunnen beginnen? Laat de boel ondertussen rustig nog een paar weekjes sudderen, misschien is er dan wel iets mogelijk…

zaterdag, februari 12, 2011

Peiling Vers l'Avenir: Zwaar verlies voor CD&V

Gisterenavond publiceerde de krant Vers l'Avenir de resultaten van een nieuwe internetpeiling. Het meest opvallende resultaat aan Vlaamse zijde is ongetwijfeld de sterke achteruitgang voor CD&V, terwijl N-VA stabiel boven de dertig procent blijft scoren. Aan Franstalige kant blijft de PS afgetekend de marktleider, maar ze lijkt wel een beetje over een hoogtepunt heen..

Oppervlakkig bekeken komen de resultaten van deze peiling bijzonder goed overeen met de resultaten van een ander onderzoek dat eerder deze week gepubliceerd werd. Een telefonisch onderzoek, uitgevoerd door het marktonderzoeksbureau Profacts, had uitgewezen dat een derde van de CD&V-kiezers vandaag ontevreden was over zijn keuze van acht maanden geleden. De kiezers van de N-VA daarentegen waren wel nog tevreden, en het hoeft dan ook niet te verbazen dat die partij haar aanhang van 13 juni 2010 weet te behouden, ja zelfs een beetje kan uitbreiden. Want inderdaad, vergeleken met de verkiezingen gaat de N-VA erop vooruit (al moet die uitspraak enigszins gematigd worden wanneer we vergelijken met de verkiezingsuitslag voor de Senaat), terwijl CD&V zo ongeveer een kwart van haar aanhang verliest.

De achteruitgang van de CD&V kan men overigens ronduit dramatisch noemen. Het was verleden jaar al een sensatie dat de partij onder de psychologische drempel van de twintig procent uitkwam, maar vandaag zou de partij dus zelfs onder de vijftien procent zakken. Vergelijken we met de verkiezingen van daarvoor, die voor het Vlaams Parlement van 2009, dan spreken we stilaan al van een halvering op minder dan twee jaar tijd. Of de kiezers die CD&V verliest overlopen naar N-VA, is echter een open vraag waar de peiling van Vers l'Avenir jammer genoeg geen antwoord op geeft. Het is immers best mogelijk dat de ex-CD&V-kiezers eerder hun toevlucht bij partijen als sp.a en Groen! zoeken. Daarom is het ook de vraag of deze zwakke uitslag voor de CD&V eerder het kamp van Kris Peeters en Wouter Beke verzwakt, dan wel dat van Yves Leterme van Steven Vanackere.

Bij de drie andere middelgrote partijen valt eigenlijk weinig beweging te noteren. Bij sp.a blijft alles stabiel rond de laatste verkiezingsuitslag hangen, net zoals bij het Vlaams Belang, ook al lijkt de tendens daar eerder negatief dan neutraal of positief. Ook bij Open Vld is de trend eerder negatief, al kan het verschil met de laatste verkiezingen voorlopig nog niet significant genoemd worden. In verband met de Open Vld is het misschien wel het vermelden waard dat de partij dus wel nog altijd boven de tien procent blijft scoren, dit in tegenstelling tot de geruchten over een geheim peiling enkele weken geleden, waarin het tegendeel het geval zou geweest zijn.

Bij Groen! is de trend voorlopig eerder positief, maar ook voor deze partij is het verschil met de laatste verkiezingen voorlopig nog niet significant te noemen. Voor die partij is het echter wel belangrijk dat het lopende gemiddelde van de peilingsresultaten stilaan de acht procent nadert, een absoluut hoogtepunt voor de laatste zeven jaren. Het betekent immers dat de lichtjes positieve trend in alle peilingen aanwezig is. Acht procent plaatst de partij bovendien op een niveau dat comfortabel hoog boven de kiesdrempel ligt. De simulatie voor de zetelverdeling in het Vlaams Parlement geeft de partij in alle kieskringen zonder veel problemen minstens een zetel.

Een partij waar het niet zo goed mee gaat, is LDD. Noteer dat de internetpeiling uitgevoerd werd na de naamswijziging (en de bekendmaking van de «nieuwe» voorzitter). Het lijkt erop dat die naamswijziging voorlopig nog niet veel effect heeft gehad op het Vlaamse kiespubliek, want de partij blijft ver onder de kiesdrempel zweven. Vermoedelijk zou de partij alleen in West-Vlaanderen nog steeds een zetel kunnen wegkapen.

Een simulatie voor de zetelverdeling in het Vlaams Parlement leert dat N-VA en CD&V er niet langer zouden kunnen beschikken over een absolute meerderheid. De enige coalitie met twee partij die nog mogelijk zou zijn, is er één van N-VA en… sp.a. Ik laat het aan de lezer over om te oordelen of dit ook politiek realistisch zou zijn.

Over coalities gesproken: daar waar de regering–Peeters II nog steeds over een ruime meerderheid zou beschikken, zit de steun voor de regering–Leterme II aan Vlaamse zijde op een historisch dieptepunt. Samen vertegenwoordigen CD&V en Open Vld immers geen kwart van de Vlaamse kiezers meer.

Aan Franstalige zijde valt de blijvende dominantie van de PS op, al moet daar ook aan toegevoegd worden dat die partij over een hoogtepunt heen lijkt te zijn. Het was de peiling van Vers l'Avenir van 17 september 2010 die de partij voor het eerst weer boven de veertig procent tilde, maar nu staat de partij weer op het niveau van de verkiezingsuitslag van 13 juni 2010.

De andere Franstalige partijen blijven min of meer ter plaatse trappelen. De MR stabiliseert zich een fractie onder het laatste verkiezingsresultaat, net zoals de cdH. Ecolo blijft dan weer zweven rond haar laatste verkiezingsresultaat. Voor de PP en het Front National is het armoe troef, want beide partijen zitten nog steeds ver onder de kiesdrempel, en lijken daarom geen kans te maken om bij de volgende verkiezingen een zetel te kunnen binnenhalen.

Bijlage: Overzicht van alle peilingen in Vlaanderen sedert 2004 en alle peilingen in Wallonië sedert 2006 (PDF).