donderdag, september 29, 2011

Legitimiteit regering–Di Rupo I in Vlaanderen ook met vier al onder nul

Zondagavond publiceerde La Libre Belgique de resultaten van haar driemaandelijkse politieke barometer. De krant zoomde vooral in op het feit dat de twee grootste partijen in beide landsdelen, de N-VA en de PS, een lichte winst maakten sedert de vorige peiling. Maar aan Vlaamse zijde was toch minstens even politiek relevant dat de komende regering van «Nationale Eenheid» ook met alle vier de partijen CD&V, sp.a, Open Vld én Groen! aan boord in Vlaanderen virtueel geen meerderheid meer heeft.

Deze peiling is de eerste die uitgevoerd werd sedert de N-VA deze zomer de federale onderhandelingstafel verliet. Er werd dan ook met spanning uitgekeken naar het resultaat van die partij, en uit deze peiling blijkt dat ze voorlopig geen kiezers verliest. Het verschil met de vorige peiling kan niet significant genoemd worden, maar de afstand die de N-VA opbouwt tegenover het verkiezingsresultaat van 13 juni 2010 wordt stilaan aanzienlijk.

De N-VA blijft daarmee ruim dubbel zo groot als de eerste achtervolger, de CD&V, die deze keer lichtjes terrein verliest. Maar zou het echt zomaar toeval zijn dat de N-VA wint wat CD&V verliest? Enkele politicologen beweren al enkele maanden dat de CD&V nu opnieuw gelanceerd zou zijn, nu ze eindelijk «verlost» is van de houdgreep van de N-VA. Voorlopig lijkt dat echter vooral wishful thinking van hun zijde, want in deze peiling is er van die herlancering nog niet veel te merken. De Vlaamse kiezer heeft blijkbaar zo zijn eigen ideeën over wie er deze zomer verantwoordelijk gehandeld heeft, en wie zijn belangen het best verdedigd heeft.

Het valt bovendien op dat de kleine winst van de N-VA niet ten koste van het Vlaams Belang gaat, ook al blijft die partij rondzwalpen op een bodemkoers waar die partij helemaal niet tevreden mee zou mogen zijn. Ook sp.a en Open Vld blijven in slechte papieren zitten, en netto staan deze drie partijen op een licht verlies sedert de verkiezingen van verleden jaar. Groen! blijft min of meer status quo.

Voor LDD moet deze peiling uitermate pijnlijk zijn. De partij scoort zo laag –minder dan een procent, heet het– dat ze niet eens meer opgenomen werd in grafieken. Het is de ultieme vernedering voor een politieke partij die nog niet zo lang geleden vijftien procent scoorde in de peilingen om vandaag in de zak van de «anderen» gestoken te worden, samen met marginale partijen zoals de PVDA. Het is maar de vraag of het recente nummertje van Lode Vereeck in het Vlaams Parlement veel aan de situatie zal kunnen veranderen.

Een simulatie voor de zetelverdeling in dat Vlaams Parlement leert overigens dat CD&V, sp.a, Open Vld en Groen! er samen niet meer over een meerderheid zouden beschikken. Zij halen precies de helft van de stemmen, terwijl N-VA en Vlaams Belang samen een zetel te kort zouden komen. In het licht van de huidige federale regeringsonderhandelingen levert de simulatie dan ook een toch wel bijzonder interessante zetelverdeling op, waarbij UF op de wip zou komen te zitten tussen de traditionele Belgische partijen en de Vlaams-nationale oppositiepartijen.

Maar ook in procenten zakken de vier partijen onder de vijftig procent. Dit betekent dat de legitimiteit van een eventuele regering–Di Rupo I in Vlaanderen nu reeds onder nul gezakt is, ook al zouden alle vier de Vlaamse onderhandelende partijen tot die regering toetreden. De term «Regering van Nationale Eenheid», zoals Elio di Rupo zijn regering graag zou noemen, houdt dan ook geen steek. Had Vlaanderen enige kritische media die naam waardig, dan zou deze vaststelling niet weggemoffeld worden in een bijzinnetje diep verscholen in een lange tekst. En het gebekvecht tussen Alexander de Croo en Wouter van Besien over partijen die wiskundig niet nodig zouden zijn in de federale regering krijgt daarmee toch wel een heel wrange bijsmaak. Hoe diep mag een federale meerderheid in Vlaanderen in een minderheid blijven steken voor de situatie onwelvoeglijk wordt?

Aan Franstalige zijde bracht deze peiling vooral voor de PS en cdH goed nieuws. De eerste klom weer lichtjes, en evenaart daarmee opnieuw haar score van 13 juni 2011. CdH evenaart haar verkiezingsuitslag van verleden jaar nog niet helemaal, maar neemt weer een klein beetje meer afstand tegenover haar grootste concurrent Ecolo. De MR gaat er dan weer bijna twee procent op achteruit tegenover de vorige peiling, en dat terwijl de peiling afgenomen werd vlak voor de breuk met het FDF. Het Front National duikt opnieuw onder de kiesdrempel, en daarmee lijkt de lichte opflakkering waarvan de partij even heeft kunnen genieten alweer voorbij.

Naar verluidt zouden De Standaard en de VRT volgende week reeds de resultaten van hun nieuwste peiling publiceren. Het wordt uitkijken of die resultaten de trends van deze peiling zullen bevestigen of niet.

Bijlage: Overzicht van alle peilingen in Vlaanderen sedert 2004 en Wallonië sedert 2006 (PDF).

zaterdag, september 17, 2011

Quid CD&V?

Er is dus een akkoord over de splitsing van de beruchte kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. Teksten zijn er voorlopig nog niet, en het valt dus nog af te wachten of er toch niet plots een Franstalig duiveltje zou opduiken wanneer het akkoord op papier gezet moet worden. Het zou trouwens de eerste keer niet zijn dat Elio di Rupo zich aan zoiets zou wagen. Maar wat betekent dit akkoord voor de Vlaamse partijen?

Is het akkoord, of beter, wat we voorlopig te weten zijn gekomen over het akkoord, aanvaardbaar? Het is duidelijk dat het een pak slechter had gekund, maar dat betekent uiteraard nog niet dat dit een goed akkoord is. Dat de Vlaamse Regering een deel van haar bevoegdheden verliest in de Rand is absoluut geen goede zaak, net zoals de oprichting van een –voorlopig– symbolische Hoofdstedelijke Gemeenschap over de oude unitaire provincie Brabant. Die Hoofstedelijke Gemeenschap werd echter wel zo groot gemaakt (en bovendien symmetrisch) dat ze bij een Belgisch scheidingsverhaal niet meer gebruikt kan worden om de staatsgrenzen te verleggen. Ook de Vlaamse toegevingen in de Rand zijn niet van die aard dat ze buitenlanders er zomaar van zouden kunnen overtuigen om in voorkomend geval de Zes aan Wallo-Brux toe te wijzen.

De stelling van Vlaams Belang-voorzitter Bruno Valkeniers dat Vlaanderen een been is kwijtgeraakt bij het trekken van een wijsheidstand gaat daarom volgens mij niet helemaal op. Correcter is misschien dat Vlaanderen inderdaad een wijsheidstand moest laten trekken, en vreesde daarbij een heel been kwijt te raken, maar bij het ontwaken vaststelde dat het uiteindelijk maar een voet mist. Dat is nog altijd een zwaar verlies waarvoor de Vlaamse onderhandelaars vroeg of laat de historische rekening gepresenteerd zullen krijgen, maar waarschijnlijk zal hen dat vandaag weinig kunnen schelen. De reeds klaarstaande dampende borden linzensoep zullen op dit ogenblik trouwens hoe dan ook de meeste aandacht opeisen.

Want laten we het inderdaad maar eens zeggen zoals het is: voor iemand als een Wouter van Besien of een Caroline Gennez is een communautair akkoord altijd mooi meegenomen om mee uit te pakken binnen de partij of in de media, maar eigenlijk is dit een onderwerp dat hen nog kouder laat dan een dame blanche putje winter in Siberië. Meer zelfs, het enige communautaire belang dat hun respectievelijke partijen Groen! en sp.a hebben is een zo lang mogelijk uitstel van het einde van België, eventueel met een bemoeilijking ervan. In die zin had dit akkoord voor hen ongetwijfeld beter gekund met bijvoorbeeld enkele reële bevoegdheden voor die Grootstedelijke Gemeenschap, zodat zij later tegenover separatisten zouden kunnen zwaaien met het vooruitzicht van een zeker verlies van heel de provincie Vlaams-Brabant.

Belangrijkst voor sp.a en Groen! is echter dat er nu –eindelijk– een federale regering gevormd kan worden, en dat de verkiezingen van 2014 niet noodzakelijk communautair getint hoeven te verlopen. En ach, laat het dan zo zijn dat die federale regering amper iets meer dan twee jaar effectief zal kunnen regeren, dan nog zal er hopelijk tijd genoeg zijn om wat extra belastingen te kunnen heffen, en enkele milieuwetjes af te kondigen die het bloed onder de nagels van ieder weldenkend mens kunnen wegpesten. Of misschien kan een minister Eva Brems (door het wegvallen van de N-VA kan Groen! nu aanspraak maken op de zesde federale ministerportefeuille) al enkele voorbereidingen maken voor het volgende grote mensenrecht dat dringend in België ingevoerd moet worden: polygamie naar islamitisch recht. Als de hoofddoek wel moet kunnen als de vrouw daar zelf voor kiest, waarom dan niet de veelwijverij?

Politicologen als o.m. Carl Devos en Dave Sinardet schijnen ervan uit te gaan dat dit akkoord vooral een overwinning voor Wouter Beke en de CD&V is. (Over Open Vld heeft niemand het eigenlijk nog.) Hun stelling is dat CD&V nu heeft aangetoond dat het wél een communautair akkoord kan sluiten dat het land vooruithelpt, daar waar hoofdconcurrent N-VA zo'n akkoord alleen maar tegenhield of bemoeilijkte. Bovendien zou dit akkoord niet zo heel veel verschillen van wat Bart de Wever in zijn nota zélf voorstelde aan Vlaamse toegevingen, waardoor de kritiek van de N-VA op dit akkoord bij het publiek weinig geloofwaardig overkomt. Op termijn zou dit volgens hen zelfs moeten betekenen dat de CD&V een aanzienlijk aantal kiezers terug zou kunnen winnen van de N-VA, omdat zij de waren leverden waar de N-VA-kiezers zo om riepen.

Zij hebben ongetwijfeld gelijk wat betreft het punt dat de N-VA het lastig heeft om veel fundamentele kritiek te uiten op dit akkoord. Maar ik betwijfel het of de CD&V met dit akkoord opnieuw electoraal gelanceerd is. Meer zelfs, door het vertrek van Yves Leterme naar de OESO geeft de partij impliciet haar claim op de Wetstraat 16 op, en zal zij in de volgende federale regering alleen maar een ondergeschikte rol kunnen spelen. Dit kan het relatieve gewicht van Kris Peeters in de partij doen toenemen, maar tegelijk ook voor verwarring zorgen bij de eigen kiezers. Men kan immers moeilijk naar de verkiezingen gaan met een zelfverzekerd Vlaams profiel –wat trouwens meer reclame voor de N-VA dan voor de CD&V zou zijn– als men er net voor gekozen heeft federaal openlijk deurmat te spelen voor de Franstaligen, en dan in het bijzonder de PS. En dit akkoord is hoe dan ook niets om over twee jaar nog mee uit te pakken in een verkiezingscampagne.

De twee politicologen vergissen zich in elk geval zwaar wat betref de toekomst van de CD&V op langere termijn. Een partij die een halve eeuw geleden nog de helft van Vlaanderen achter zich kon verzamelen, en vandaag amper nog een zesde, is gedoemd om op termijn te verdwijnen. Wie de beelden van de viering tien jaar CD&V in Kortrijk zag, begrijpt trouwens waarom. Samen mag dan nog super zijn, het «enerzijds-anderzijds»-etiket dat de partij graag op zichzelf plakt klopt al lang niet meer. De CD&V is vandaag vooral een «noch-noch»-partij: noch links noch rechts, noch N-VA noch sp.a, maar ook noch Vlaams noch Belgisch, en zelfs noch christelijk (laat staan katholiek) noch vrijzinnig. Wat moet je daar dan als kiezer mee?

De tijd is trouwens definitief voorbij dat men de Vlamingen in het Belgisch gareel kan laten lopen aan de hand van een Stockholm-syndroom waar de Kortrijkse CD&V-besjes/militanten duidelijk nog veel last van hadden. Jarenlang kon men Vlaanderen behandelen als een kind dat 's morgens slaag kreeg, 's middags het zelfverdiende geld van de krantenronde moest afgeven aan het morsige broertje, 's avonds brutaal in het eigen bedje verkracht werd, en dan nog eens dacht daar allemaal zeer dankbaar voor te moeten zijn omdat dat allemaal zo nu eenmaal hoorde. Vandaag gaan de jongeren echter net iets te veel op ERASMUS of in het buitenland op vakantie om niet door te hebben dat dit niet de normale toestand is in een land. Want die geroemde meertaligheid van de Vlaming reikt uiteindelijk toch ook niet veel verder dan het door de strot geduwde Frans, voor velen al even positief ervaren als de uitgebreide seksuele ervaring die kinderen in een incestueuze relatie opdoen. Complete nonsens dus, en het staatsmanschap waar men bij de CD&V nog steeds zo gehecht aan is pakt dan ook minder en minder. Een communautair akkoord zal daar niets aan veranderen, en een ondergeschikte rol in een federale regering nog veel minder. Als de partij bij de volgende stembusslag nog steeds een zevende van de kiezers zal weten te bekoren, zal ze al zeer tevreden mogen zijn. De enige echte interessante vraag is daarom ook wie het vacuüm dat de partij nalaat zal weten op te vullen.

In tegenstelling tot wat Carl Devos en Dave Sinardet beweren, was het ook geen strategische fout van de CD&V om in 2004 een kartel met de N-VA aan te gaan. De strategische fout werd gemaakt in 2007, toen de overambitieuze Yves Leterme door zijn ontslag als Vlaams minister-president alle Vlaamse bruggen achter zich verbrandde lang vóór hij veilig en wel in de Wetstraat 16 was aanbeland. Gevolg was een kwakkele regeringsvorming, die uiteindelijk leidde tot de breuk met de N-VA, en daarmee ook een terugval van de aanhang naar het verschrompelende segment in de Vlaamse bevolking dat zijn Stockholm-syndroom nog niet van zich heeft kunnen afleggen. Het is begrijpelijk dat Carl Devos en Dave Sinardet, beiden uitgesproken belgicist en socialist, graag zouden hebben dat morgen tien procent van de N-VA-kiezers terug zou vloeien naar de CD&V, maar jammer genoeg voor hen is dat iets dat alleen in hun dromen zal gebeuren.