zaterdag, december 11, 2004

Turkije en de Europese Unie

De Standaard breng vandaag een interview met Pieter de Crem over Turkije en de Europese Unie. De Crem spreekt zich uit tegen Turks lidmaatschap van de EU, en staat daarmee lijnrecht tegenover bijvoorbeeld Jean-Luc Dehaene die Europa voor voldongen feiten wil stellen. Maar De Crems argumentatie laat toch te wensen over.

Het is goed vast te stellen dat er bij de CD&V nog mensen zijn die het aandurven zoiets vanzelfsprekends te zeggen als dat er grenzen aan Europa zijn, en dat Turkije buiten die grenzen ligt. Het is echter jammer dat De Crem niet uitlegt wat volgens hem de precieze criteria zijn voor het vastleggen van die grenzen.

De meest voor de hand liggende definitie van «Europa» is de geografische. Uit die definitie volgen meteen objectieve criteria waar iedereen zich aan kan houden, en die, wanneer ze consequent doorgevoerd worden, ook tot de minste politieke problemen zouden leiden. Uit de geografische definitie volgt meteen dat Turkije geen Europees land is, tenzij men ook zou willen beweren dat Spanje door Ceuta en Melilla een Afrikaans land is. En Frankrijk is dan niet alleen een Europees land, maar ook een Afrikaans, Zuid-Amerikaans en zelfs een Melanesisch land.

Pieter de Crem volgt de geografische definitie duidelijk niet. Anders zou hij niet retorisch vragen of ook Belarus (Wit-Rusland) en de Oekraïne deel zouden moeten uitmaken van de Europese Unie. Beide landen hebben nochtans altijd deel uitgemaakt van Europa, of meent De Crem dat het Aziatische (of Afrikaanse of Amerikaanse) landen zijn? Ik vraag me af hoeveel Polen, Balten, Slovaken, Hongaren en Roemenen weten dat ze dus aan niet-Europese landen grenzen, en ik kan me voorstellen dat in ieder geval Polen, dat het al lastig genoeg heeft met het aanvaarden van de nieuwe grens met Oekraïne, er niet bepaald opgezet mee zal zijn dat De Crem beide landen definitief wil uitsluiten van lidmaatschap.

Pieter de Crem lijkt het meer over de culturele boeg te willen gooien. Hij heeft blijkbaar niet in de gaten dat ook dat voor toekomstig lidmaatschap voor Belarus en de Oekraïne pleit, maar goed. De Crem stelt dus het volgende:
De sokkel van Europa zijn de cultuur van Athene en Rome, de joods-christelijke traditie en die van het wetenschappelijk empirisme en het vrije denken, zoals dat tijdens de Verlichting is ontstaan. Die drie belangrijke zaken heeft Turkije niet gekend.
De Crem slaat hier twee keer ferm de bal mis, al moet er onmiddellijk aan toegevoegd worden dat ook het Vlaams Belang in hetzelfde bedje ziek is (en geen klein beetje).

Ten eerste, wat de cultuur van Athene en Rome betreft, is İzmir (Smyrna) één van de zeven steden die er zich op beroept de geboorteplaats van Homerus te zijn. Ik heb het er lastig mee om hem niet bij de cultuur van Athene te rekenen. Cassius Dio dan weer was afkomstig uit Bithynië, een streek in het Noorden van Turkije. Hij wordt algemeen beschouwd als een Romeins geschiedschrijver, en niet één van de minste. Niet alleen heeft Turkije de cultuur van Athene en Rome wel degelijk gekend, het heeft er zelfs toe bijgedragen. Iets wat men van landen als pakweg Vlaanderen en Nederland niet bepaald kan beweren, tenzij men het optreden als complete barbaren in De bello gallico absoluut wil meerekenen als een actieve bijdrage.

Ten tweede heeft Turkije natuurlijk wel de joods-christelijke traditie gekend. Was Sinterklaas volgens de legende niet afkomstig uit, jawel, Myra, nu Kaleüçağiz, in het Zuid-Westen van Turkije? Wat te doen met het Concilie en de Geloofsbelijdenis van Nicæa, nu İznik? Ik neem aan dat De Crem als CD&V'er de Geloofsbelijdenis van Nicæa kent, al weet je tegenwoordig maar nooit.

Het probleem van De Crem is dus dat hij zijn huiswerk niet gedaan heeft. Turkije, of beter gezegd streken die nu deel uitmaken van Turkije, hebben op een bepaald ogenblik wel degelijk deel uitgemaakt van de Hellenistische, Romeinse en christelijke wereld, maar met de intrede van de islam in Turkije heeft Turkije zich verwijderd van de rest van Europa. Een tijd lang was het zelfs uiterst vijandig tegenover het Europa waar het nu deel van wil uitmaken, maar ook dat is verleden tijd. Wat werkelijk belangrijk is, is het (welbegrepen) eigenbelang van Europa, en hoe Turkije er vandaag uitziet.

Daarom is het ook belangrijk dat de Europese Unie eindelijk klare wijn begint te schenken en duidelijk ultieme grenzen vastlegt. Het probleem ligt dus niet zozeer bij Turkije dat lid van de Europese Unie wil worden, of dat nu zelfs probeert te eisen, maar bij de Europese Unie. De Europese Unie had van bij het begin aan Turkije duidelijk moeten maken dat lidmaatschap van de EU geen optie is. Of aan de eigen bevolking dat Turks lidmaatschap wél een optie was. Wat dat laatste betreft is het uitermate ergerlijk dat Dehaene de Europese bevolking voor een voldongen feit wil stellen.

Maar voor wie buiten de grenzen valt, moeten naargelang de omstandigheden al dan niet diepergaande samenwerkingsakkoorden mogelijk zijn. Dat is in het belang van zowel de Europese Unie als de andere landeren. Maar indien de Europese Unie een Europese unie wil zijn, moet ze consequent met zichzelf zijn en die grenzen als geografische grenzen definiëren. Indien dat niet mogelijk of wenselijk is, wordt het tijd dat de Europese politici ermee ophouden de eigen bevolking voor de gek te houden, en laat ze dan meteen ook de naam van de Unie veranderen, zodat de vlag de lading dekt. Indien Turkije lid moet kunnen worden van de Unie, kan men de naam beter veranderen in de Europees-Turkse Unie of Europees-Klein-Aziatische Unie. Wil men ook Marrokko, Israël en Egypte lid laten worden, noem de Unie dan de Europees-Mediterrane Unie. Zo weet iedereen tenminste waarover het gaat, en hoeven politici die niet goed opgelet hebben in de geschiedenislessen geen domme uitspraken meer te doen.

Geen opmerkingen: