Immigratie netto verlies voor Noorwegen

Aftenposten brengt vandaag een interview met de sociaal-ekonoom Kjetil Storesletten. Hieronder een vertaling. Zouden we het ooit mogen meemaken dat er zo een studie gemaakt zou worden over een niet nader genoemde actieve welvaartsstaat?

De Verenigde Staten hebben de laatste twintig jaar verdiend aan immigratie. Voor Europese welvaartsstaten zoals Zweden en Noorwegen is het omgekeerde het geval, stelt Kjetil Storesletten, professor in de sociaal-ekonomie.

De professor schat dat elke immigrant in Zweden netto ongeveer 170.000 kroon (zo'n 20.000 euro) kost over de totale periode die hij in het land doorbrengt. Volgens hem is het cijfer voor Noorwegen ongeveer even groot.

- Het soort immigratie dat Scandinavië de laatste twintig jaar heeft gekend, lost de problemen van de welvaartsstaten niet op, in tegenstelling tot wat nogal wat politici hebben verkondigd. In tegendeel zelfs, de immigratie versterkt de problemen. Anderzijds zijn de kosten van de immigratie niet zo groot als men soms de indruk zou krijgen gezien vanaf bepaalde standpunten, zegt professor Kjetil Storesletten van het Økonomisk Institutt aan de Universitet i Oslo.

Hij heeft meerdere studies uitgevoerd om het effect van de immigratie op de openbare ekonomie te onderzoeken in respectievelijk de Verenigde Staten en een typische Noord-Europese welvaartsstaat, namelijk Zweden, en komt tot de volgende conclusies:

- Voor de Verenigde Staten heeft de immigratie vooral gunstige ekonomische gevolgen gehad. In Zweden daarentegen vertegenwoordigt de immigratie een niet zo klein deel van de uitgavenpost van de begroting. De oorzaak van dit verschil kan samengevat worden in één punt, namelijk de deelname van de immigranten aan de arbeidsmarkt in respectievelijk de Verenigde Staten en Zweden.

- In de Verenigde Staten hebben de immigranten grotendeels veel succes op de arbeidsmarkt, doet Storesletten opmerken. - Zelfs al verdienen ze gemiddeld minder dan wie geboren is in de Verenigde Staten, toch is de deelname een goed deel hoger dan het gemiddelde. Maar in Zweden is precies het omgekeede het geval: De deelname van de immigranten in de arbeidsmarkt is er opmerkelijk lager dan die van de algemene bevolking.

- In een rapport dat ik uitgewerkt heb voor de universiteit van Stockholm kom ik tot een schating van het netto verlies in Zweden van zo'n 170.000 kroon (ongeveer 20.000 euro), geaccumuleerd over de totale periode dat een immigrant in het land verblijft. Dat is een voorzichtige schatting, en er is weinig reden om aan te nemen dat het cijfer voor Noorwegen erg verschillend zou zijn, stelt de professor vast.

Feitelijke cijfers

- Het doel van het werk dat ik gedaan heb is feitelijke cijfers te produceren in de wirwar van argumenten die de laatste jaren zijn opgedoken in een hevig immigratiedebat, zegt Storesletten. - Het belangrijkste is misschien dat mijn onderzoek komaf maakt met de stelling dat de problemen van de welvaartsstaat opgelost kunnen worden door immigratie.

- Over het algemeen is het zo dat immigranten vanuit Westelijke landen een hogere deelname aan de arbeidsmarkt vertonen dan de autochtone bevolking, wat ervoor zorgt dat immigratie vanuit het Westen een overschot oplevert.

- Ook de gastarbeiders uit de Derde Wereld die naar Scandinavië kwamen in de jaren '60 en '70 vertoonden een hoge deelname aan de arbeidsmarkt, in ieder geval in de beginperiode. Maar wanneer men kijkt naar de vluchtelingen die naar Noord-Europa kwamen in de jaren '80 en '90, en het gaat hierbij om een redelijk grote groep de laatste twintig jaar, zijn de ervaringen deprimerend. Er kunnen een hoop goede redenen zijn om vluchtelingen op te nemen in Noord-Europa, maar dat het een ekonomisch voordeel zou zijn is in ieder geval geen argument. Men zou er veel aan kunnen winnen indien men deze immigranten aan het werk zou kunnen krijgen, zegt Storesletten.

Weinig aan het werk
In 2003 had 69% van de Noorse bevolking een baan. De getallen voor de immigranten zijn als volgt:

Azië

49%

Afrika

40%

Latijns-Amerika

57%

Nieuwe EU-landen uit Oost-Europa

61%

Rest van Oost-Europa

54%

West-Europa zonder Noord-Europa

67%

Bij de immigranten is het aandeel van de personen dat in aanmerking komt voor werk groter dan bij de rest van de bevolking. De reële vergelijkbare cijfers zijn daarom waarschijnlijk lager dan in deze tabel. Bron: SSB

- Afgaande op wat je zegt, lijtk het erop dat een lage scholingsgraad, een achtergrond uit de Derde Wereld en een Scandinavische welvaartsstaat een kostelijke combinatie is?

- Hier zijn een aantal interessante aspecten aan verbonden. De welvaartsstaat met hoge belastingen, een hoog loonsniveau en een hoge standaard wat de sociale voorzieningen betreft draagt ertoe bij dat de immigranten uit de arbeidsmarkt gehouden worden, en dat leidt ertoe dat immigratie voor deze staten een verliespost is, zegt Storesletten.

Radicale maatregelen

- Als het de bedoeling is dat de Scandinavische landen verdienen aan het type immigratie van de laatste twintig jaar, moeten er radicale maatregelen genomen worden. Er kan bijvoorbeeld aan gedacht worden om werkgevers die immigranten aannemen vrij te stellen van de werkgeversbijdragen de eerste vijf jaar dat een immigrant naar Scandinavië komt. De immigrant van zijn kant moet gedurende die periode afzien van alle sociale voorzieningen. Maar ik zie in dat het vrijwel ondenkbaar is dat Noorse politici zulke maatregelen zouden nemen.