sp.a-SPIRIT in het midden van het bed

Welke partijen staan het dichtst en het verst van mekaar, gemeten volgens de antwoorden die de deelnemers van De Stemmenkampioen? Weinig verrassingen wanneer we het even narekenen: sp.a-SPIRIT en Groen! staan duidelijk het dichtst bij mekaar, Groen! en Vlaams Belang het verst.

De Stemmenkampioen geeft vaak de gedetailleerde resultaten van de weekvraag weer, opgesplitst per partij. Voor twaalf van de twintig vragen zijn de gegevens op die manier beschikbaar, en op basis daarvan kan men uitrekenen wat de «afstand» tussen de kiezerspublieken van de partijen is. Eens de afstanden uitgerekend, kan een kaart gemaakt worden die de afstanden zo goed mogelijk respecteert. Het resultaat voor tien vragen (vragen 5 tot 11 en 18 tot 20) is hierboven weergegeven. Op de kaart werd ook voor het gemak voor elke partij een pijl geplaatst naar de dichtste buur.

Wat valt op? sp.a-SPIRIT en Groen! zijn mekaars dichtste buren, en staan ook globaal het dichtst bij mekaar. Waarschijnlijk komt dit voor weinigen als een verrassing. Ook in de lijn der verwachtingen is dat Groen! en Vlaams Belang het verst van mekaar staan, en het Vlaams Belang staat in het algemeen ver van de andere partijen af. Verder illustreert de kaart ook hoe sp.a-SPIRIT «in het midden van het bed» ligt: voor zowel Groen!, VLD als CD&V-N-VA is sp.a-SPIRIT immers de dichtste buur.

Wat minder voor de hand ligt is de grote afstand tussen VLD en CD&V-N-VA, en ook dat de VLD meer dan twee keer verder van het Vlaams Belang staat dan van sp.a-SPIRIT. Hier moet opgemerkt worden dat de vragen ook een invloed hebben op de afstanden tussen de partijen. Vragen over het beleid van de federale regering brengen bijvoorbeeld VLD en sp.a-SPIRIT enerzijds en CD&V-N-VA en Vlaams Belang anderzijds automatisch dichter bij mekaar. Bovendien plaatste de laatste vraag over het stemgedrag van Luc van den Brande (CD&V) in de Raad van Europa naar aanleiding van de kandidatuur van Marc Verwilghen (VLD) de kiezers van CD&V-N-VA lijnrecht tegenover die van de VLD omwille van partijpolitieke redenen, terwijl ze vrijwel neutraal is voor de kiezers van Groen! en Vlaams Belang. Het toont meteen de grenzen aan van deze methode om afstanden tussen kiezerspublieken te meten. Anderzijds is het zo dat ook voor andere combinaties van vragen de afstand tussen VLD en CD&V-N-VA groot blijft, terwijl de afstand tussen VLD en sp.a-SPIRIT merkelijker kleiner is. Bovendien staat de VLD steevast dichter bij Groen! dan bij CD&V-N-VA, hoewel Groen! niet alleen federaal maar ook regionaal in de oppositie zit.

Het is echter jammer dat de gegevens niet opgesplitst worden per kartelpartner, want dat zou zeer interessante gegevens opleveren over de compatibiliteit van de kiezerspublieken binnen de kartels. Het zou bijzonder interessant geweest zijn te zien waar de kiezerspublieken van CD&V en N-VA staan ten opzichte van mekaar en die van de andere partijen. Over een samengaan tussen Groen! en sp.a-SPIRIT is de kaart in ieder geval duidelijk, want de twee partijen staan beduidend dichter bij mekaar dan welk ander paar ook. De VLD staat bijvoorbeeld al 60% verder van de sp.a-SPIRIT dan Groen!.

Voor de wiskundigen: de afstand tussen twee partijen werd berekend als de vierkantswortel van de som van de kwadraten van de verschillen in de percentages per partij van kiezers die Ja en Neen antwoordden op een vraag.