Rijdt Verhofstadt voor Reynders en paars-groen?

Ruim twee maanden geleden schreef ik een stukje onder de titel «Vlaanderen nog helemaal niet onafhankelijk». Ik zal het maar onmiddellijk toegeven: op dat ogenblik zat ik er op twee punten ferm naast. Ten eerste dacht ik niet dat de Vlaamse partijen in de Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken het zouden aandurven de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde eenzijdig goed te keuren. En ten tweede dacht ik toen niet dat de N-VA het binnen het Vlaams Kartel van de CVP zou kunnen halen, zeker niet als de regeringsonderhandelingen tot in december zouden aanslepen.

Overlopen we nog eens het lijstje van toen met de verscheidene scenario's om uit de federale crisis te raken. Eind september was het plan A om uit de crisis te raken net zoals vandaag een oranje-blauwe coalitie, en schijnbaar is het ook de opdracht van uittredend Eerste Minister Guy Verhofstadt om een oranje-blauwe coalitie mogelijk te maken. Wat hij precies zal kunnen uitrichten of hoe hij zo'n coalitie plots wel mogelijk zal kunnen maken is alvast voor mij een groot raadsel, maar misschien denkt hij wel dat hij, in tegenstelling tot Yves Leterme, er wel zal kunnen in slagen Joëlle Milquet van de cdH te kraken. Of denkt hij dat hij Bart de Wever en de partijraad van de N-VA over de brug zal kunnen krijgen zonder enige vorm van garantie voor een staatshervorming?

Plan B, een tripartite, werd dit week-end na het ontslag van formateur Yves Leterme nogmaals afgewezen door nagenoeg alle partijen, men zou zelfs kunnen zeggen sp.a en PS incluis. Hoewel, want even zag het er zaterdag naar uit dat de MR dan misschien toch geen bezwaren zou hebben tegen een regeringsdeelname van de PS.

Plan C, rooms-rood-groen, wordt in feite afgewezen door Ecolo zelf, aangezien zij een veto uitgesproken hebben tegen N-VA. De CD&V heeft er trouwens weinig baat bij het Vlaams Kartel op te blazen om in een rooms-rood-groene regering te stappen als zij dat niet eerder reeds heeft gedaan om een andere coalitie mogelijk te maken. Dit plan kan dus voorlopig wel afgeschreven worden.

Plan D' is vandaag meer realistisch dan het in september was, en het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat Guy Verhofstadt zo'n coalitie achter de hand houdt als noodoplossing indien ook hij een oranje-blauwe coalitie niet in mekaar geknutseld krijgt. De groenen hebben duidelijk opnieuw zin in een regeringsdeelname, zoals bleek uit de verklaringen van Jean-Michel Javaux verleden week, en zowel sp.a als Open Vld kan een staatshervorming eigenlijk gestolen worden, ook al zeggen ze op dit ogenblik het tegenovergestelde. Wat pleit dan nog tegen paars-groen? Open Vld wil vermijden dat Yves Leterme zich in 2009 aan de kiezer kan voorstellen als een Vlaamse martelaar, maar zowel Open Vld als sp.a waren dit week-end opvallend eensgezind over wie er schuld had aan het mislukken van de formatiepoging van Yves Leterme: Bart de Wever (en blijkbaar dus niet Joëlle Milquet). En als Eerste Minister in spe Didier Reynders Guy Verhofstadt een mooi Europees of internationaal postje kan bezorgen –waarom pendelde Guy Verhofstadt zondag ook al weer heen en weer tussen Didier Reynders en koning Albert II?–, dan zal de top van de Open Vld ook wel vrede kunnen nemen met een heruitgave van paars-groen.

Plan D, een paarse minderheidsregering, is dus waarschijnlijk op termijn overbodig. Of zo'n minderheidsregering überhaupt haalbaar zou zijn wordt trouwens op dit ogenblik afgetast, maar vanwege al de praktische problemen en de grondwettelijke bezwaren die de laatste dagen over de bevolking werden uitgestort lijkt het er dus op dat dit plan toch niet volgehouden zal kunnen worden. Deze situatie kan nog een maand volgehouden worden om eerst oranje-blauw nog eens te proberen, en vervolgens een nieuwe paars-groene regering op de benen te brengen, maar dat zal het dan wel zo ongeveer zijn.

Ook Plan E, een zakenkabinet, is voorlopig nog niet aan de orde, onder meer omwille van dezelfde praktische problemen die een paarse minderheidsregering nu al ervaart.

Plan F1, nieuwe federale verkiezingen, dit week-end trouwens fel verdedigd door Jean-Marie Dedecker, brengen waarschijnlijk geen oplossing, en zal men zo lang mogelijk proberen te vermijden. Eén van de redenen om nieuwe federale verkiezingen te vermijden is trouwens de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. Niet dat die kieskring technisch een probleem zou vormen –Kamer en Senaat kunnen altijd achteraf de verkiezingen geldig verklaring, hoe ongrondwettelijk die ook mogen geweest zijn– maar aan Vlaamse zijde zouden nieuwe federale verkiezingen waarschijnlijk alleen maar voor een verdere radicalisatie zorgen. En dat is niet bepaald in het belang van het federale land. Ook Plan F2, nieuwe federale verkiezingen en vervroegde regionale verkiezingen, kan om die reden voorlopig afgeschreven worden.

Voorlopige conclusie is dus dat Guy Verhofstadt de komende dagen zal proberen na te gaan of oranje-blauw werkelijk nog mogelijk is of niet, en daarna misschien gewoon het geweer van schouder zal veranderen, en de weg zal voorbereiden voor een paars-groene coalitie onder leiding van Didier Reynders. Wordt het dat laatste, dan zal men de Conventie zonder twijfel rustig verder laten sudderen, liefst zo lang mogelijk, en is het eigenlijk terug aan de N-VA en de CD&V om te bepalen of zij wel willen meedoen aan die voorstelling (cdH zal met graagte aan die Conventie blijven deelnemen). En Brussel-Halle-Vilvoorde? Zonder SPIRIT om de zaak weer om zeep te helpen en met een groene Tinne van der Straeten die zich zelfs wilde onthouden in de Kamercommissie zal ook dat wel geen probleem opleveren, maar Guy Verhofstadt zal misschien zo wijs zijn Didier Reynders die knoop zelf te laten ontwaren.