Naar een Jeltsin-scenario in Vlaanderen?

Daniel Hannan schreef het bijna twee maanden geleden al: hoe lang zal duren eer de Vlaamse Regering zich genoodzaakt zal zien «een Jeltsin te doen»? Afgaande op de verklaringen van onder meer Yves Leterme gisteren en Bart Somers vandaag zou je denken dat het land zo ongeveer aan de rand van de afgrond staat. Maar als dat waar is, waarom vult de Vlaamse Regering dan niet gewoon het federale machtsvacuüm op?

Yves Leterme verklaarde gisteren eenmaal dat «het land nood heeft aan een krachtdadige regering», en vervolgens nogmaals dat «de mensen nood hebben aan een krachtdadige regering». (En eigenlijk is dit een non-uitspraak, of moeten we soms denken dat er landen bestaan die nood hebben aan een zwakke regering?) Bart Somers zei dan weer in De Zevende Dag dat het land zich in een «politiek dramatische situatie» bevindt, en dat «de problemen van de mensen dringend opgelost moeten worden».

Is de toestand dus dramatisch, aan de andere zijde van de taalgrens is na 175 dagen regeringsonderhandelingen nog altijd het besef niet doorgedrongen dat een staatshervorming voor Vlaanderen een absoluut noodzakelijke voorwaarde is om in een federale regering te stappen, toch als CD&V en N-VA van die regering deel moeten uitmaken. De roep om nu snel-snel een regering op de been te brengen die zich alleen maar met socio-economische problemen zou bezighouden weerklonk gisteren nog maar eens, en uit meer dan één Franstalige mond. Dat men precies een staatshervorming nodig heeft om aan Vlaamse zijde de socio-economische problemen te kunnen of zelfs nog maar te mogen aanpakken wil men maar niet begrijpen – of begrijpt men misschien maar al te goed, maar gebruikt men uit gewoonte als chantagemiddel om de Vlamingen te laten voelen wie nog steeds denkt in België de baas te kunnen spelen. En voorlopig nog met succes ook.

Het is daarom misschien stilaan tijd geworden om in Vlaanderen eens in andere banen te beginnen denken. Nu weet ik dat men zich in het bijzonder bij de N-VAerg bekommert om legalisme, maar een oud Vlaams spreekwoord zegt dat nood wet breekt. En als de situatie inderdaad zo dramatisch is als Yves Leterme en Bart Somers ze willen voorstellen, dan kan men stellen dat de passiviteit van de Vlaamse Regering stilaan misdadige proporties begint aan te nemen. Als bijvoorbeeld noodzakelijke benoemingen in het gerecht uitblijven en daardoor de rechtszekerheid in Vlaanderen ondermijnd begint te raken, waarom zou de Vlaamse Regering dan niet de taak van die federale regering kunnen overnemen en zelf benoemingen uitvoeren? Hetzelfde geldt voor de economische problemen: als de achteruitgang van de koopkracht –iets waar Joëlle Milquet om de haverklap mee uitpakt– werkelijk een sociaal probleem vormt, waarom blijft de Vlaamse Regering dan werkeloos aan de kant staan? Dat de Franstalige partijen elke regeringsvorming blokkeren is geen excuus om Vlaanderen zomaar te laten verworden tot een sociaal kerkhof.

Overigens, als het misdadig is dat de Vlaamse Regering niet ingrijpt en uit pure noodzaak sociale en economische maatregelen neemt in het belang van haar burgers, dan kan hetzelfde met recht en reden gezegd worden van de Waalse Regering, waar de partij van Joëlle Milquet deel van uitmaakt. Als zij voor de camera's wel emotionele verklaringen kan afleggen over de koopkracht van de mensen, waarom neemt haar partij in de Waalse Regering dan geen initiatieven en laat zij zich liever op de kop zitten door die dweerze Vlamingen? Denkt zij soms dat de Vlaamse politici zullen protesteren als zij in de Waalse Regering eenzijdige maatregelen neemt? (Of zit het angeltje misschien in het feit dat zij manna vanuit Vlaanderen nodig heeft om de koopkracht in Wallonië op te krikken, en daarom ook van geen staatshervorming wil weten?)

En om nog even terug te komen op het legalisme van de N-VA: in het verleden heeft men vaak genoeg gebruikt gemaakt van Europese regels en decreten om allerlei wetten die de Vlaamse bevolking eigenlijk niet lust er toch maar door te duwen. Nog grotesker was de verwijzing naar het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) om allerlei anti-discriminatiewetgevingen door de strot te duwen, maar dat Verdrag is vandaag wel uiterst relevant om onder meer de rechtszekerheid van de inwoners van Vlaanderen te garanderen door het overnemen van bevoegdheden van het federale niveau indien die bevoegdheden niet meer of niet meer naar behoren door de federale regering uitgeoefend worden. Boris Jeltsin deed in wezen niets anders toen hij vaststelde dat de Sovjet-Unie haar contract met de burgers niet meer kon nakomen, en vanuit een legalistisch standpunt is er dus weinig of geen probleem om bepaalde bevoegdheden op regionaal niveau over te nemen zolang er geen federale regering gevormd kan worden. En er kunnen er zelfs gemakkelijk argumenten aangevoerd worden om die bevoegdheidsoverdracht meteen ook maar permanent te maken, bijvoorbeeld omdat men in 2011 niet opnieuw met hetzelfde probleem geconfronteerd wil worden, om er nu maar één te noemen.

Kort samengevat: als de toestand werkelijk zo dramatisch is als men wil laten uitschijnen, dat men dan ook de daad bij het woord voegt en de Vlaamse Regering daar waar het nodig is bevoegdheden laat overnemen van het federale niveau. Een plechtige of bombastische zitting in het Vlaamse Parlement om de onafhankelijkheid uit te roepen is absoluut niet nodig, maar een nuchter en zakelijk debat over hoe ernstig de toestand werkelijk is en hoe daaraan verholpen kan worden wel. Maar dat men ondertussen ophoudt met allerlei onzinnige en onzindelijke verklaringen af te leggen die toch nergens op slaan, die men zelf niet eens gelooft, en die uiteindelijk alleen maar moeten dienen om de mensen schrik aan te jagen in de hoop de eigen hoogstpersoonlijke politieke agenda zo snel mogelijk te kunnen uitvoeren. Als men dan toch zo bekommerd is om de échte problemen van de mensen, niet waar…