B-H-V: Winnaars en verliezers

De splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde stond deze nacht zo'n vijf minuten op de agenda van de Kamer, en werd daarna meteen weer afgevoerd, eerst voor een week, dan deze morgen via een belangenconflict van de COCOF voor minstens 120 dagen. Maar wie zijn de winnaars en de verliezers van dit stukje slecht politiek theater?

Beginnen we aan Vlaamse zijde. Grote winnaar daar is ongetwijfeld Herman van Rompuy, die zijn rol als hoflakei weer eens meesterlijk gespeeld heeft. De manier waarop hij vooral de sp.a in de Kamer voor schut zette zal eind dit jaar bijna zeker in de jaaroverzichten zitten, en reken er maar op dat men ook in Laken zijn optreden opgemerkt zal hebben omdat hij weer eens het vaderland heeft kunnen redden. Of alles wel helemaal kosjer verlopen is, is natuurlijk een heel andere zaak, maar ook al wil hij zich anders altijd graag doen opmerken als één van de grote christelijke ethici in het hedendaagse Vlaanderen, Paris vaut bien une messe, et la Belgique quelques coups d'état light. Tegelijkertijd is hij erin geslaagd om Yves Leterme nog eens diep door het stof te doen kruipen en laten voelen wie er, als puntje bij paaltje komt, de baas is op het communautaire vlak. Dat hij in één moeite door ook zijn eigen partij en kartel ferm tegen de haren streek kan hem daarbij waarschijnlijk geen barst schelen.

Nog een winnaar aan Vlaamse zijde is de Open Vld. Of beter gezegd: die partij is er op korte termijn toch niet slechter van geworden. Hoewel de partij de laatste dagen vuil dubbel spel heeft gespeeld, wordt ze daar in de media niet op aangesproken. In tegendeel zelfs, het lijkt erop dat de Vlaamse media wel pap lusten van de manier waarop de Open Vld gemene zaak maakt met de Franstaligen om het Vlaams Kartel in de tang te nemen. Of het de partij op langere termijn veel stemmen zal opleveren is natuurlijk een heel andere zaak, want deze strategie werkt alleen als de Open Vld zich niet te veel in de kijker werkt, en dat leidt zelden electoraal tot goede zaken. Vraag het maar eens aan Johan vande Lanotte van de sp.a.

Aan Franstalige zijde denkt men ongetwijfeld dat men deze nacht en deze ochtend een grote overwinning geboekt heeft, ook al heeft men het oorspronkelijke doel niet gehaald: zestig dagen uitsparen door de Vlamingen zélf een stemming over de splitsing te laten tegenhouden. Niettemin hebben de Franstaligen op verscheidene punten kunnen scoren. Ten eerste heeft Elio di Rupo Yves Leterme kunnen laten voelen dat hij de federale regering in een mum van tijd compleet lam kan laten leggen. Bovendien kan deze zaak aangegrepen worden om het tweede pakket van de staatshervorming op de lange baan te schuiven – Joëlle Milquet liet al optekenen dat de datum van 15 juli voor haar niet heilig is– of zelfs helemaal af te kunnen gelasten. En zelfs het eerste mini-pakketje, waarover al een akkoord bereikt was, wordt opnieuw in vraag gesteld door de PS. Didier Reynders gaat nog een stap verder, en maakt van de gelegenheid gebruik om de uitbreiding van Brussel of de benoeming van Franstalige burgemeesters in de Rand nog maar eens op tafel te gooien.

Over die heilige datum van 15 juli: het is niet de eerste keer dat de Franstaligen maanden op voorhand verkondigen dat data voor hen niet belangrijk zijn, hen teveel onder druk zetten, of te krap zijn. Door over de einddata te bakkeleien hoeven ze dan als demandeurs de rien aan de eigenlijke onderhandelingen niet eens te beginnen, een strategie die trouwens al meer dan één keer gelukt is. De vraag is alleen maar hoeveel rek er binnen het Vlaams Kartel en in het bijzonder de N-VA nog op zit. Een verder uitstel komt gevaarlijk dicht in de buurt van een variant op mijn «Vooruitblik op 2008», en als de Franstaligen werkelijk het eerste mini-pakketje in vraag blijven stellen, zou het wel eens kunnen dat de datum van 15 juli niet eens gehaald zal worden.

En daarmee zijn we gekomen bij de ultieme vraag: wat zal het effect van de gebeurtenissen van gisteren op langere termijn zijn bij de Vlaamse opinie? Bij de mandatarissen van de CD&V lijkt een verdere radicalisering waarneembaar die aan de controle van de partijtop ontsnapt, maar de positie van Herman van Rompuy bijvoorbeeld wordt voorlopig nog niet in vraag gesteld. Interessanter is echter de vraag of ook de Vlaamse publieke opinie verder radicaliseert, en of dat gevolgen zal hebben voor de verkiezingen van volgend jaar. Kan de Open Vld haar kiezers vasthouden of er zelfs bijwinnen door haar consequente Belgische houding, of zal zij zo zwaar verlies lijden dat ze overvleugeld dreigt te worden door Lijst Dedecker? En quid Vlaams Kartel? Een separatistische meerderheid in het Vlaams Parlement zit er misschien ook voor 2009 nog niet in, maar de volgende federale regeringsonderhandelingen zouden zowel voor de Franstaligen als de Vlamingen wel eens nóg interessanter kunnen worden dan de vorige. En dan hebben we het nog niet over de gezondheid van koning Albert II gehad…