Dedecker en de «one-issuepartij» Vlaams Belang

Is het Vlaams Belang een one-issuepartij? Jean-Marie Dedecker vindt duidelijk van wel, zoals uit de voorpublicatie van een stuk van zijn boek «Rechts voor zijn Raap» in De Standaard blijkt, maar het past misschien daar toch even dieper op in te gaan.

De Nederlandstalige Wikipedia laat er alvast geen twijfel over bestaan:

Extreem-rechtse partijen zijn geen one-issuepartijen: ofschoon ze sterk de nadruk leggen op één programmapunt, het weren van immigranten, hebben ze gewoonlijk ook andere doelstellingen in hun manifest opgenomen.

Op dat punt doorprikt Jean-Marie Dedecker zelf zijn stelling, want hij geeft toe dat het Vlaams Belang een tweede strijdpunt heeft, het Vlaams-nationalisme. En er is volgens hem zelfs een derde reden om voor het Vlaams Belang te stemmen, namelijk de «foertstem». «Alle politici zijn corrupt» is immers niet noodzakelijk hetzelfde als «Alle migranten zijn criminelen». Het Vlaams Belang is dus een one-issuepartij met minstens drie thema's waar het op speelt!

Jean-Marie Dedecker probeert wel het belang van het Vlaams-nationalisme als issue voor het Vlaams Belang te ondergraven, maar helemaal zuiver op de graat is zijn argumentatie daar toch niet:

Hun tweede strijdpunt, het verdedigen van de Vlaamse belangen, is van ondergeschikt electoraal belang. Het wordt al geclaimd door alle partijen en is uitgehold als wervende electorale basis. Het heeft zelfs geleid tot het verdwijnen van de Volksunie. Vóór elke verkiezing houden alle partijen een opbod aan Vlaamsgezindheid.

Ten eerste wordt het verdedigen van de Vlaamse belangen niet door alle partijen geclaimd. Groen! trekt bijvoorbeeld bewust de Belgische kaart, en ook bij sp.a is men niet bepaald Vlaamsgevoelig. Dit werd door De Stemmenkampioen ook bevestigd wat het kiespubliek betreft. Mijn analyse toont ten tweede ook aan dat het wel degelijk nog steeds een wervende electorale basis is, want de verdeling tussen separatisten en niet-separatisten binnen het Vlaams Belang wijkt sterk af van die binnen de globale Vlaamse bevolking. En ten derde heeft de saga rond Brussel-Halle-Vilvoorde aangetoond dat het Vlaams Belang zowat de enige partij is die haar Vlaamsgezindheid niet beperkt tot de periode kort voor de verkiezingen. Overigens, wat dat laatste betreft zou Dedecker beter moeten weten dan het neerschrijven van volgende onzin:

Geef het VB de gelegenheid tot machtsdeelname en de kans is groot dat het sneller gesplitst is dan de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde.

Er zijn maar weinig partijen die ermee kunnen uitpakken dat ze over een periode van minstens veertig jaar geen (af)splitsing hebben meegemaakt.

Hoe zit het trouwens met de wervingskracht van het migrantenthema voor het Vlaams Belang? De analyse voor het separatisme kan immers overgedaan worden voor één van de andere weekvragen van De Stemmenkampioen, waarna beide resultaten vergeleken kunnen worden. Drie vragen zijn daarvoor goede kandidaten: vraag 9 over de toegang van migranten tot recreatieparken, vraag 23 over de toetreding van Turkije tot de Europese Unie, en vraag 29 over quota voor allochtonen in het bedrijfsleven. Voor elk van de drie vragen bekomt men zowat hetzelfde resultaat: het Vlaams Belang is wel degelijk telkens marktleider voor één van de antwoorden, maar in geen van de gevallen haalt het een meerderheid. Anderzijds wijkt de verdeling binnen de groep van kiezers van het Vlaams Belang sterk af van de verdeling binnen de globale Vlaamse bevolking. De resultaten zijn zelfs zeer vergelijkbaar met die voor het separatisme, en ik zou het thema daarom als wervend willen omschrijven, misschien iets dominanter dan het separatisme, maar niet uniek.

Ook de afstandsanalyse van De Stemmenkampioen is relevant. Van een one-issuepartij kan men immers verwachten dat de aanhang gemiddeld in het midden van het politiek spectrum zit, behalve voor dat ene thema. Dat betekent dat in een globale afstandsanalyse met een voldoende variatie aan vragen de partij eerder in het midden zou moeten zitten. Het Vlaams Belang is dat duidelijk niet. De analyse toonde echter wel aan dat Groen! en sp.a-SPIRIT dicht in mekaars vaarwater zitten — Groen als one-issueafscheuring van sp.a.?

En daarmee komen we bij wat misschien wel de fundamentele vraag is: stel dat het Vlaams Belang toch een one-issuepartij zou zijn, wat dan nog? Is Groen! dat immers ook niet? En wat met de N-VA, want het programma van die partij is buiten het Vlaams-nationalisme bijzonder mager, in die mate dat men in die partij misschien zelfs zelf niet weet op welk punt zij daar verschilt van kartelpartner CD&V. Niemand maakt daar echter een probleem van, ook Jean-Marie Dedecker niet. Bovendien zou het dan ook tot nadenken moeten stemmen dat een one-issuepartij als het Vlaams Belang al een kwart van de kiezers achter zich weet te verzamelen, en de grootste partij in Vlaanderen is geworden. Indien zoveel kiezers enkel en alleen omwille van één thema op een bepaalde partij stemmen, dan moet dat thema wel bijzonder hoog zitten in de Vlaamse bevolking.