Zouden de Vlaamse partijen het dan wél al begrepen hebben?

Het relaas van de onderhandelingen van de afgelopen week, zoals zaterdagochtend geschetst in De Standaard, was natuurlijk leuke en lichte ontbijtlectuur om het week-end te starten. Maar achteraf blijven toch wel enkele elementen en passages uit dat relaas hangen, om te kristalliseren tot de volgende vraag: de Vlaamse partijen klagen dat de Franstalige partijen nog altijd niet begrepen hebben wat er op 13 juni in Vlaanderen gebeurd is, maar zouden ze het eigenlijk zélf wel begrepen hebben?

We schrijven ondertussen al vijftig – 50 – dagen na de federale verkiezingen, en voor zover we weten staan de federale regeringsonderhandelingen inhoudelijk nog nergens. En er zijn goede redenen om aan te nemen dat ze inhoudelijk wel degelijk nog nergens staan. Ten eerste bevat het relaas nergens ook maar de minste details over voorstellen waarover gediscussieerd werd. Het gaat immers vrijwel uitsluitend over de atmosfeer, persoonlijke relaties, donderpreken en uitbranders. Alleen De Morgen berichtte over een gerucht dat er een voorstel zou zijn over de splitsing van de kinderbijslagen, maar of die splitsing naar de gewesten of de gemeenschappen zou worden doorgevoerd, daar was nog discussie over. Over de financiering van Brussel of de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde vernamen we tot nu toe nog helemaal niets. Behalve dan dat de Franstaligen misschien wel «veel verder dan in 2007» zouden staan, wat dat ook moge betekenen.

Bovendien zijn er de N-VA-leden en -mandatarissen, die, ongevraagd maar desalniettemin met veel ijver, bevestigen dat de onderhandelaars nog mijlenver van een akkoord staan. Of dat nu werkelijk iets is om trots over te zijn, vijftig dagen na de verkiezingen, is nog de vraag, zeker als een partij die het eens allemaal anders ging doen daarvoor mede verantwoordelijk is. Welke N-VA-kiezer zat hier immers op te wachten? Bovendien vraag ik me af of het werkelijk zo zou zijn dat Bart de Wever regelmatig in het partijblaadje van de N-VA verslag uitbrengt over welke puntjes al een akkoord zou bereikt zou zijn, en welke niet. Of nog: wat weten die N-VA-leden en -mandatarissen over wat er werkelijk tijdens die vergadering gebeurt of niet gebeurt?

Meer zelfs: wat weten zij, dat al die Wetstraatjournalisten niet weten, waardoor zij gedwongen zijn verhaaltjes neer te pennen die beter zouden staan in de boekskes dan in een «kwaliteitskrant»? Misschien is het wel een journalistieke samenzwering, over alle concurrerende media heen, om de indruk te wekken dat er wel vooruitgang geboekt zou worden? Morgen kunnen ze dan Bart de Wever en heel zijn N-VA afslachten als koppigaards die een kant-en-klaar communautair akkoord, met niet alleen veel vette vissen maar ook heelder varkens gebraden aan het spit, om over alle overdadige dessertjes en toetjes nog maar te zwijgen, afschoten, omdat ze, als Vlaams-nationalisten, nu eenmaal niet in staat zijn tot het sluiten van compromissen? Ik heb er zo mijn bedenkingen bij…

Maar er zijn tekens die meer zorgen baren. Zo was er bijvoorbeeld de reactie van de Franstaligen op de donderpreek van Bart de Wever – voor zover we de pers dus op haar woord mogen geloven. We citeren uit De Standaard: «‘Je speelt met vuur, dreigt het land te vernietigen. Besef je wel wat je doet?’, repliceren de Franstaligen.» Dat is al bij al een hoogst merkwaardige reactie. Blijkbaar hebben de Vlaamse partijen, en dan de N-VA als Vlaams-nationalistische partij in het bijzonder, na vijftig dagen onderhandelen de Franstaligen nog steeds niet aan het verstand kunnen brengen dat dreigen met het einde van België geen indruk meer maakt in Vlaanderen. Of zou mogen maken. En dat zij ook helemaal niet in een positie zitten om die dreiging te kunnen maken.

Bovendien volgde even daarna een uitval van Joëlle Milquet naar Wouter Beke, de interim-voorzitter van de CD&V. Heeft iemand ergens gelezen dat zij achteraf haar excuses heeft aangeboden? Of heeft moeten aanbieden? Waarom heeft Bart de Wever trouwens niet al lang Elio di Rupo laten verstaan dat Joëlle Milquet best een toontje lager zou schreeuwen als ze er bij wil blijven, want dat er anders wel alternatieven te vinden zijn? Het heet dat men bij de N-VA geïrriteerd is over het gedrag van Joëlle Milquet, maar ondertussen laat men wel maar betijen.

Meer zelfs, het lijkt erop dat Joëlle Milquet meer te zeggen heeft over het tempo van de onderhandelingen dan Bart de Wever en Elio di Rupo samen. Kwamen de geruchten over haar vakantie in Turkije niet enkele dagen vóór er een «semaine familiale» ingelast werd door de preformateur? Ik mag daar toch opnieuw een déjà vu-gevoel naar 2007 bij hebben? En wat met haar gezaag over groene regeringsdeelname, net zoals haar gezaag over de PS-deelname in 2007? In de regering-Leterme II – in werkelijkheid de regering-Milquet III, net zoals deze preformatie meer over een regering-Milquet IV dan een regering-Di Rupo I lijkt te gaan – slaagt er zij zelfs in eigenhandig de nummerplaten wit-rood, pardon, wit-robijn te houden. Tegen alle veiligheidsoverwegingen in dus, en ondanks het feit dat dat niet eens haar bevoegdheid is. Meer zelfs, zij verantwoordt haar beslissing met een eng-nationalistisch discours (of niet soms, kwaliteitsjournalisten?), en mijmert over het knipperen met de lichten in het buitenland, bij mijn weten nog steeds een ernstige verkeersovertreding (opnieuw: of niet soms, kwaliteitsjournalisten?). A propos, had ze het wat slimmer gespeeld, dan had ze de nummerplaten gewoon laten splitsen, en de Vlamingen hun zwart-geel gegeven. Dan riskeert ze immers aan de ene kant niet meer in het buitenland met haar lichten naar flamins te knipperen, terwijl aan de andere kant de verhoogde leesbaarheid van de Vlaamse nummerplaten de flitsgeldstroom naar het Zuiden alleen maar ten goede kon komen. Ze kan het misschien als Franstalige eis op de onderhandelingstafel leggen?

Maar terug naar de Vlaamse partijen. Na vijftig dagen onderhandelingen zit ik dus absoluut niet met de indruk dat de N-VA zélf wel begrepen heeft wat voor signaal de Vlaamse kiezer op 13 juni uitgezonden heeft. Wie wel de indruk geeft dat begrepen te hebben, is Kris Peeters. Voorlopig lijkt hij de overhand te hebben binnen de CD&V, zoals we dat kunnen afleiden uit het feit dat híj Wouter Beke bijstaat in de regeringsonderhandelingen, en niet bijvoorbeeld een Steven Vanackere of een Yves Leterme. Ik heb zo'n vermoeden dat het Kris Peeters is die ervoor zorgt dat de CD&V zich voorlopig niet laat betrappen op toegevingen aan de Franstaligen die niet eerst volledig gedekt zijn door de N-VA. De Belgische ACW-kiezers zal hij in 2014 hoe dan ook in zijn zak hebben, maar de N-VA speelt op dit ogenblik met geleend kapitaal van zowel CD&V als Vlaams Belang. De enige juiste strategie voor hem om ook na 2014 nog iets te betekenen, is daarom te proberen het CD&V-gedeelte van het N-VA-kapitaal terug te winnen. Bart de Wever zal aan hem nog een lastige klant hebben de komende weken.

Tot slot zou ik me even willen richten tot de N-VA-leden en -sympathisanten die op het Internet actief zijn, en elke uiting uit Vlaamse hoek die geen huldebetuiging aan het genie van Bart de Wever bevat aan een kritische lezing onderwerpen en eventueel van commentaar voorzien. Ten eerste, en voor alle duidelijkheid: ook ik beschouw me als een N-VA-sympathisant, om de eenvoudige reden dat ik het niet kan helpen dat ik veel sympathie heb voor Vlaams-nationalistische partijen die het goed menen met Vlaanderen. Ten tweede ben ik nogal pessimistisch aangelegd als het op Belgische communautaire onderhandelingen aankomt, maar hoop ik toch dat ik me nu al vijftig dagen lang op schandelijke wijze grondig vergis. Ik zie het echter als mijn taak te waarschuwen voor een mogelijke historische vergissing, te meer daar men voor zulke waarschuwingen niet bepaald op de Vlaamse pers hoeft te rekenen – integendeel zelfs. Maar belangrijker: ik hoop ten zeerste dat wanneer er een federaal regeerakkoord zal voorliggen, zij dat aan een even kritische lezing zullen onderwerpen, en ook dán hun stem zullen laten horen wanneer zij iets opmerken dat hen niet helemaal aanstaat. Misschien kan dan meteen ook verhinderd worden dat sommigen onder hen strootjes zullen moeten trekken, met dichtgeknepen neus zullen moeten stemmen, of met de dood in het hart.