Federale meerderheid zonder Vlaamse meerderheid

Herman de Croo gooide gisteren in een interview met De Morgen een knuppel in het hoenderhok door te stellen dat een federale meerderheid niet noodzakelijk ook een meerderheid onder de Nederlandstalige Kamerleden nodig heeft. Naar de letter heeft hij gelijk, maar de vraag is of hij wel ten volle overwogen heeft wat de gevolgen zouden kunnen zijn van zo'n federale meerderheid.

Herman de Croo heeft, naar de letter van de wet, inderdaad volledig gelijk: er staat nergens geschreven dat de regering ook binnen de respectieve taalgroepen een meerderheid moet hebben om te kunnen regeren. Daarom ook dat deze regel, die wel degelijk bestaat, omschreven moet worden als een ongeschreven wet. En zondigen tegen ongeschreven wetten en regels is niet onwettelijk, maar vaak wel een duidelijke trendbreuk. En geeft gewoonlijk ook aanleiding tot nogal wat gekrakeel, zeker bij de partij die hierdoor in het nadeel gesteld wordt. Waarschijnlijk zijn het die overwegingen die sp.a-voorzitter Johan vande Lanotte ertoe bewogen hebben in zijn reactie toch te pleiten voor federale regering die ook in Vlaanderen op een meerderheid kan rekenen.

Want wat zegt Herman de Croo eigenlijk? Een federale meerderheid zonder een meerderheid in de Nederlandstalige taalgroep betekent dat er ook geen sprake is van een bijzondere meerderheid nodig om de Grondwet te wijzigen. Nu is Herman de Croo nooit een fervent voorstander geweest van de opeenvolgende staatshervormingen, maar Johan vande Lanotte kan het zich vandaag (nog) niet veroorloven een staatshervorming na de komende verkiezingen al op de tocht te zetten. Om maar één ding te noemen: zoiets zou het kartel met SPIRIT wel eens onder sterke druk kunnen zetten, om nog maar te zwijgen over de relatie met CD&V. Open Vld heeft daar zonder kartelpartner minder last van, wat ook duidelijk blijkt uit de verklaringen van Bart Somers naar aanleiding van deze polemiek.

De reactie van zowel CD&V als N-VA liet trouwens niet lang op zich wachten: «De maskers vallen af nu nogmaals blijkt dat Open Vld absoluut tegen elke prijs verder wil met paars,» aldus CD&V-voorzitter Jo Vandeurzen. «De VLD aarzelt niet om Vlaanderen volledig over te leveren aan de macht van de PS,» voegde zijn collega Bart de Wever van kartelpartner N-VA daaraan toe. En het beeld van een massale Franstalige meerderheid die tegen een Vlaamse meerderheid in federaal regeert is niet echt van die aard dat het kiezers van CD&V-N-VA zou afdrijven, integendeel zelfs. Het is daarom de vraag of het eigenlijk wel zo slim was van Bart Somers om te bevestigen dat de Open Vld «ongebonden» naar de verkiezingen gaat en zo een asymmetrische constructie niet wil uitsluiten. Zou Noël Slangen op paasvakantie zijn?

Overigens zit er nog een «maar» vast aan de reacties van Jo Vandeurzen en Bart de Wever. Om begrijpelijke redenen kunnen zij het niet hebben over de ultieme, separatistische stok achter de deur, maar op dezelfde dag dat het interview met Herman de Croo in De Morgen verscheen lezen we in De Standaard volgende zinnen bij een bespreking van het nieuwe boek van Bart Laeremans van het Vlaams Belang:

CD&V, N-VA en Vlaams Belang hebben in het Vlaams parlement een meerderheid en die moet, «het recht in eigen handen nemen», als de grote stappen richting Vlaamse autonomie en de onvoorwaardelijke splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde er niet komen. […] Hij stelt voor dat het kartel CD&V-N-VA kiest voor de confrontatie en daarbij gebruik maken van «een zeer krachtig wapen»: de alternatieve meerderheid die CD&V, N-VA en Vlaams Belang samen in het Vlaams parlement hebben.

Laten we realistisch blijven: zulke harde separatistische uitspraken of nog maar suggesties in die richting mogen we op dit ogenblik nog niet verwachten vanuit de hoek van N-VA, en zeker niet vanuit die van de CD&V. Maar als er na 10 juni toch een federale meerderheid tot stand komt zonder een Vlaamse meerderheid, dan zal dat deels mogelijk zijn doordat CD&V zo'n federale meerderheid ook tot stand laat komen, en dat zou op termijn wel eens gevolgen kunnen hebben voor wat er in 2009 bij de regionale verkiezingen zal gebeuren. Herman de Croo speelt dus met vuur: dat zijn naar de letter van de wet volledig legale meerderheid op korte termijn de CD&V tot separatisme zou bewegen is misschien weinig waarschijnlijk, maar de terugslag zou wel eens over twee jaar kunnen komen door een implosie van vooral N-VA, maar misschien deels ook CD&V, en vooral een verdere explosie van het Vlaams Belang. Een variant op het thema dat Gerolf Annemans al eens bespeelde in zijn interview met Gazet van Antwerpen twee maanden geleden.

Dat zulke groteske oplossingen als een federale meerderheid zonder Vlaamse meerderheid vandaag gelanceerd worden als mogelijkheden en vanuit Belgische kringen zelfs voorgesteld worden als kortzichtige oplossing om een nieuwe staatshervorming te vermijden moet de Vlamingen eigenlijk hoop geven: het betekent immers dat de paniek bij de laatste belgicisten vandaag zo groot is dat men niet meer in staat is min of meer klaar na te denken over wat men eigenlijk voorstelt. Blijkbaar begint men zelfs daar te beseffen dat België eigenlijk al ver in de reservetijd zit, en dat tijd winnen, al gaat het over amper een paar jaartjes, nog het enige is dat telt.