zondag, juli 14, 2013

De falende Fyra

Het zou een titel van één van die goede oude Suske en Wiskes kunnen zijn: de falende Fyra. Jammer genoeg is het bittere realiteit, vooral voor de reizigers tussen Brussel en Amsterdam, maar ook de belastingbetaler. We leerden deze week wel dat «België» alvast geen monopolie bezit op absurditeiten. Wat moeten we immers denken van een hogesnelheidstrein die bij sneeuw niet meer dan 20 km/h mag rijden? Dan ben je er immers al bijna sneller met de fiets.

Wie het brokkenparcours van de Fyra –soms heel letterlijk op te vatten– een beetje gevolgd heeft, zal waarschijnlijk het aantal verbazingen niet meer op één hand kunnen tellen. Wat ons voorlopig nog het meest verbaast, is dat de Nederlandse NS zich blijkbaar als een klein kind heeft laten rollen door die Italianen. Zozeer zelfs dat vergeleken met hen zelfs de NMBS er nog goed vanaf lijkt te komen! Zijn dat werkelijk diezelfde Nederlanders die ons enkele jaren geleden nog goed liggen hadden in een bepaald bankendossier? Of die al eeuwenlang de ene spitsvondigheid na de andere uit hun hoed toveren om toch maar de Schelde te kunnen blokkeren, zoals Jan Neckers een paar weken geleden aantoonde?

Amsterdam is Parijs niet

Misschien heeft het er iets mee te maken dat de Nederlanders iets meer geïnteresseerd zijn in de spoorlijn Brussel–Amsterdam dan de Belgen? Bij de NMBS ligt het er allang vingerdik op dat ze die verbinding naar Amsterdam hoogst vervelend vinden. Vermoedelijk zouden ze nog het liefst van al die spoorlijn gewoon willen opbreken, om de vrijgekomen treinstellen te kunnen inzetten op de lijn Brussel–Parijs.

Ach, à la limite hadden ze eigenlijk de Thalys over het traject willen laten rijden, een beetje als uitloper voor de enige spoorverbinding die werkelijk van belang is voor Bruxelles. Niet dat we willen zeggen dat dat zo onzinnig zou geweest zijn, maar het zegt toch iets over de mentaliteit die er aan de NMBS-top heerst.

Maar we kunnen trouwens niet voorstellen dat als dezelfde problemen zich zouden voorgedaan hebben op de lijn Brussel–Parijs, het verkeer er meer dan een paar uur stil zou hebben gelegen. Men zou desnoods wel een paar treinen tussen Antwerpen en Brussel opgevorderd hebben om er toch maar voor te zorgen dat geen enkele Franstalige een vergadering in Parijs had moeten missen. Nu was er dagenlang, ja wekenlang zo goed als geen verkeer richting Amsterdam, of we zouden de boemeltrein mee moeten rekenen als spoorverbinding tussen twee Europese hoofdsteden. Zou het echt aan ons slecht karakter liggen dat we denken dat men het in de Brusselse salons allemaal zag en goed vond?

Collectors' items

Ondertussen zijn de Italianen zich van geen kwaad bewust. De problemen met de Fyra waren niet meer dan enkele kinderziektes. En als er al meer aan de hand was, dan zal het wel het dagelijkse onderhoud geweest zijn dat niet correct uitgevoerd werd. Klinkt allemaal erg geloofwaardig, ware het niet dat volgens de NMBS geen twee treinstellen op mekaar leken.

We stellen ons echter wel vragen bij de manier waarop NS (en NMBS) hun controles uitvoerden bij de levering van die treinstellen. Werden die dan niet aan een technische controle onderworpen? In dat geval had men toch al bij het derde of het vierde treinstel enkele pertinente vragen kunnen stellen aan AnsaldoBreda. In mei/juni met die vaststelling op de proppen komen is rijkelijk laat. Anderzijds opent dit natuurlijk wel enige perspectieven voor de Nederlanders. Nu kunnen ze immers proberen de stuk voor stuk unieke Fyra's op eBay te verkopen als collectors' items. Wie weet kunnen ze er zelfs een beetje winst bij opstrijken?

Kinderziektes

Het is overigens niet de eerste keer dat de Italianen zich proberen te bedienen van dat begrip kinderziektes. Toen ze enkele jaren geleden een pak gloednieuwe, handenvol geld kostende glimmende trams aan de stad Oslo leverden, liep er ook één ander mis bij het vallen van de eerste vlokken sneeuw. Komt het bekend voor? Bleek dat er ook met die trams niet in de sneeuw gereden mocht worden. In Oslo!

Bovendien: om de haverklap worden die trams nu uit het verkeer gehaald voor alweer een groot onderhoud. Op het ogenblik dat we dit schrijven wordt grofweg een derde van de tramlijnen verzorgd door… bussen. En zijn ze vooral blij dat de oudere tramstellen, die eigenlijk vervangen hadden moeten worden door de nieuwe, kunnen blijven rijden waar men maar moeilijk bussen kan inzetten. Om maar een idee te geven wat voor track record AnsaldoBreda eigenlijk heeft. Maar misschien had men tussen twee reisjes naar Italië door geen tijd om eens een paar referenties te contacteren?

Vanboven pront, vanonder…

We moeten de Italianen echter één ding meegeven: een opvallend design geven aan hun vehikels, dat kunnen ze. En we schrijven opvallend, omdat smaken nu eenmaal verschillen. We kunnen dan ook rapporteren dat het enthousiasme over het design van de tramstellen in Oslo even goed te controleren viel als het enthousiasme over de befaamde «snuit» van de Fyra. Net als in de Lage Landen was het ook in het Hoge Noorden niet nodig veiligheidshekjes rond de perrons te zetten, kwestie van de massa's fans die op de foto wilden met het achtste wereldwonder op veilige afstand te houden. Maar glinsteren deden de tramstellen wel!

Er ging bij ons wel een belletje rinkelen toen we lazen dat al die reisjes naar Italië nodig waren om het design op te volgen, en dus niet de technische kant van die treinen. We willen daar echter vooral niet smalend over doen. Het is immers van onmetelijk belang dat, als zo'n ding ergens tussen de weilanden in panne valt, het er ook goed uitziet. Ik ben er bijvoorbeeld zeker van dat het ongeluk in Wetteren voor de betrokkenen al een pak draaglijker zou geweest zijn als ze niet dagenlang op zulke loeilelijke wagons hadden moeten zitten staren.

Onderzoeksjournalistiek

We willen echter onze collega's van de kwaliteitspers een tip aan de hand doen. Probeer eens contact op te nemen met enkele ingenieurs die betrokken waren bij de aankoop, de opvolging en de levering van de Fyra. Hén zouden we graag eens uit de biecht horen klappen. Waarschijnlijk hebben ze zelfs genoeg stof om eens een weekendkatern met iets zinnigs te vullen.

Vlucht voouit

Afgevaardigd bestuurder van de NMBS Marc Descheemaeker koos alvast voor de vlucht vooruit. Tactisch was het in ieder geval een meesterzet om nu al die delen van het dossier die niet hem maar zijn voorganger raken aan het parket van Brussel over te dragen. De rest kan later nog altijd volgen. Maar als blauw barbertje moet hangen, zullen er nu toch ook een paar rode barbertjes mee opgeknoopt moeten worden.

En we schrijven hierbij uitdrukkelijk «als», want dat hij zal moeten hangen is nog lang niet zeker. Wie het debat in De Zevende Dag zag, kon alvast voelen uit welke richting de wind waait. Of vooral niet waait. Viel daar trouwens de naam van Johan vande Lanotte, minister van Overheidsbedrijven in de periode 2003–2005?

Het is trouwens opvallend dat het zolang heeft geduurd voor Marc Descheemaeker zelf in het vizier kwam, en dan nog steeds onder zeer bedekte termen. We kennen een gouverneur die op zoveel krediet niet hoefde te rekenen. Anderzijds, sedert het beruchte «punt» dat Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten enkele maanden geleden wou maken weten we dat blauwe politiek benoemden per definitie competent zijn, op welk postje ze ook maar gedropt worden. Of hoe moest dat punt toen ook al weer begrepen worden?

Dit artikel verscheen op 12 juni 2013 in 't Pallieterke.

Geen opmerkingen: