De échte opdracht van Johan vande Lanotte

Over de ware opdracht van «koninklijk bemiddelaar» Johan vande Lanotte kan eigenlijk weinig twijfel bestaan: tijd winnen, en liefst zoveel mogelijk. Ten eerste kunnen daarmee nieuwe verkiezingen nog tijdens het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie vermeden worden, en ten tweede weet je maar nooit dat CD&V – en misschien zelfs N-VA – uiteindelijk toch nog overstag zouden gaan.

Ik hoop werkelijk uit de grond van mijn hart dat de verklaringen van de N-VA de laatste weken een stukje theater zijn geweest. Het zou immers straf zijn als men in die partij nog steeds zo naïef wil zijn te denken dat het Paleis en de PS níet onder één hoedje zouden spelen. De hantering van het wetsvoorstel over de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde doet mij echter het ergste vrezen. Ook de manier waarop de partij meestapt in het rondje tijdswinst – en dus niet tijdsverlies – onder leiding van Johan vande Lanotte, boezemt weinig vertrouwen in. Of denkt men werkelijk veel bijval te kunnen oogsten voor meer fiscale autonomie voor Vlaanderen bij het Federaal Planbureau of de Nationale Bank van België? Over die zes «experts», waarvan er vijf links of links-liberaal zijn, en de zesde als «van oudsher CD&V» omgeschreven wordt, willen we het dan nog niet hebben. Het laat zich nu al raden welke modellen een tien op tien zullen krijgen omwille van hun haalbaarheid en duurzaamheid, en niet in het minst hun wenselijkheid, en welke een buis toebedeeld zullen krijgen. Desnoods zal men wel tot het achtste cijfer na de komma rekenen om aan te tonen wat aangetoond moet worden.

De échte opdracht die Johan vande Lanotte via koning Albert II meekreeg van Elio di Rupo, is natuurlijk zoveel mogelijk tijd te winnen. Reken het maar uit: pas tegen 8 november verwacht de bemiddelaar het eindrapport van het Federaal Planbureau en de Nationale Bank van België. Als daar al niet een paar dagen vertraging op zullen zitten… Voeg daar nog een paar dagen tijd aan toe voor de zes «experts», die volgens schema ten vroegste op 12 november klaar zouden moeten zijn met hun rapport. Zou het kunnen dat er alsnog enkele onduidelijkheden opduiken zodat er nog enkele dagen extra rekenwerk nodig zal zijn? Doe er dan nog een paar dagen bij voor de bemiddelaar zelf om zijn eindrapport op te stellen, en we schrijven al snel eind november of misschien zelfs begin december vóór Johan vande Lanotte zijn opdracht terug kan geven aan de koning.

Zelfs áls het besluit dan zou luiden dat er best zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen zouden moeten komen, dan zullen die er alvast niet hoeven te komen voor einde januari of begin februari. En dus ver genoeg ná het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie. Voor de gewone burger lijkt het misschien maar een frivoliteit, maar in kringen waar schijn zoveel belangrijker is dan werkelijkheid – zoals in Laken en de Brusselse salons dus – is zoiets essentieel. (En reken trouwens daarom maar dat Alexander de Croo nog hard zal moeten werken om zich ooit weer salonfähig te maken, want de schande die hij over hen heeft uitgestort door verkiezingen uit te lokken vlak vóór het voorzitterschap zal in Laken en de Brusselse salons nog lang herinnerd worden.)

Sommigen schijnen overigens te denken dat als Johan vande Lanotte zou mislukken, we onmiddellijk naar nieuwe verkiezingen zouden gaan. Om te beginnen kán Johan vande Lanotte natuurlijk niet mislukken, aangezien de tijdswinst op zich al een succes zal zijn. Maar belangrijker: het is zijn taak niet om uitspraken te doen over nieuwe verkiezingen of niet, wel of het kadaver van de regeringsonderhandelingen met zeven begin december aan Vlaamse zijde al in staat van ontbinding zal zijn of niet. Ik acht het immers vrijwel uitgesloten dat de PS en het Paleis al onmiddellijk naar nieuwe, bijzonder communautair getinte verkiezingen zouden willen gaan zonder eerst nog een poging te wagen een zogenaamde Regering van Nationale Eenheid op de been te brengen. Zo'n regering zou in het huidige parlement ook aan Vlaamse zijde nog over een meerderheid beschikken, terwijl het helemaal niet zeker is dat dat na nieuwe verkiezingen nog steeds het geval zal zijn. De peilingen geven voorlopig immers aan dat de N-VA helemaal niet op verlies afstevent. Waarom zou iemand die in juni nog zijn stem aan de N-VA gaf, dat begin volgend jaar trouwens niet opnieuw doen? Omdat de partij niet voldoende kiezersbedrog pleegde door slechts een eind, maar niet ver genoeg mee te gaan in de Franstalige eisen? De stelling van Louis Tobback dat de bevolking de N-VA op den duur wel beu zal worden, is daarom een hoogst twijfelachtige. Bij de PS en in Laken zal men ze wel graag willen geloven, maar of men er daar ook durft op te rekenen, dat is een andere vraag.

Wat trouwens alweer een slecht teken is voor het politieke inschattingsvermogen van de N-VA-top, is de uitlating van Siegfried Bracke dat hij «nieuwe verkiezingen niet uitsluit». Alsof de N-VA daarover iets te zeggen zou hebben. (En je zou van iemand die jarenlang Wetstraatjournalist is geweest trouwens toch een beetje meer politiek inzicht mogen verwachten.) De eerste voorwaarde voor nieuwe verkiezingen is natuurlijk dat de N-VA finaal de stekker uit de regeringsonderhandelingen zou trekken, iets wat ze tot nu toe nog niet heeft willen of durven doen. Maar de sleutel ligt uiteindelijk niet bij haar, maar wel bij de CD&V. De dag dat de CD&V bereid gevonden wordt om toch maar in een federale regering te stappen, zonder N-VA, zonder staatshervorming en zonder een splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde die naam waardig, zijn nieuwe verkiezingen van de baan. De tijd werkt daarbij ontegensprekelijk in het nadeel van de N-VA. Bovendien moeten we vaststellen dat de CD&V-fracties in de Kamer en de Senaat volgepakt zitten met ACW'ers. Zullen die op het moment van de waarheid werkelijk een eed van trouw en loyauteit aan de N-VA zweren, of toch maar liever in een federale regering stappen die het misschien wel vier jaar kan uithouden? Met sp.a en Groen! mee in de coalitie, en zonder de onbetrouwbare Bart de Wever en Alexander de Croo, is dat laatste heus niet uitgesloten.

Dat zo'n regering zonder N-VA politieke zelfmoord zou zijn voor de CD&V? Dat was het in de herfst van 2008, toen de N-VA eruit trok, ook al, maar het hield die partij niet tegen om toch maar in de federale regering te blijven zitten. De partij was zelfs zo vermetel dat kiezersbedrog uit te spelen als een kwaliteit tijdens de laatste kiescampagne, of hoe moet de slogan «Nooit opgeven» anders geïnterpreteerd worden? Bovendien, aan Yves Leterme, die zichzelf al heel flink vindt omdat zijn partij in zijn eigen kieskring slechts vijf procent achteruit ging, zal de koning het geen twee keren moeten vragen. Hij zal met veel plezier zelfs het bewijs leveren wat voor een groot staatsman hij is, ook al lacht men de nuttige idioot zowel in Wallonië als in Laken achter zijn rug vierkant uit.

Het enige wat de CD&V nodig heeft om in zo'n federale regering te stappen, is een goed voorwendsel, en dat heeft ze voorlopig nog niet. Maar hoe meer berichten er komen over ambtenaren die op hun promotie moeten wachten, een begroting die moeilijk loopt omdat er met twaalfden moet gewerkt worden, een sociaal akkoord dat er maar niet komt omdat de federale regering niet voor het glijmiddel kan zorgen, hoe groter de druk op de partij wordt om toch maar door de knieën te gaan. Misschien kan er zelfs een nieuwe misselijkmakende show opgezet worden rond de asielzoekers? Alle beetjes helpen.

Ook in 2007 werden er trouwens nog dure eden gezworen, tot begin december, dat men niet in een federale regering zou stappen zonder een voorafgaande splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde, en zonder een grote staatshervorming. Geruchten over een interim-regering waren maar gazettenpraat, tot de aanstelling van Guy Verhofstadt als formateur op 17 december. Amper vier dagen later kon de regering–Verhofstadt III al de eed afleggen. Om maar te zeggen dat het snel kan gaan als het moet, en als de CD&V maar mee wil.

Wat dan met de verklaringen van Elio di Rupo dat de N-VA in de federale regering móet, en dat hij nog geen ogenblik geijverd zou hebben voor een regering zonder hen? Tja, wat had hij anders kunnen zeggen – dat hij de N-VA liever kwijt dan rijk was? Eerlijker zou het ongetwijfeld wel geweest zijn, maar tactisch niet bepaald een meesterzet om op termijn zijn intrek te kunnen nemen in de Wetstraat 16. Het is wel ergerlijk dat geen enkele journalist in Vlaanderen dat doorzichtige ballonnetje wou doorprikken. Idem dito trouwens voor Groen! en sp.a, die maar meezongen wat Elio di Rupo hen voorzong. Soms vraag je je werkelijk toch af of de in het Nederlands verschijnende Noord-Belgische media werkelijk hun lezers, kijkers en luisteraars voor volslagen idioten houden, dan wel geen enkel zelfrespect meer hebben.

Maar hiermee is uiteindelijk wel duidelijk dat de klaagzang van N-VA dat Johan vande Lanotte zoveel tijd toegemeten kreeg getuigt van ofwel (en vooral: hopelijk) een stukje ferm theater, ofwel stuitende naïviteit. De enige echte opdracht van Johan vande Lanotte is immers zoveel mogelijk tijd te winnen, tot de CD&V door de knieën gaat. Of, als de druk ondertussen groot genoeg wordt, wil misschien zelfs ook de N-VA door de knieën gaan, kwestie van hun «historische kans» niet te verspelen. Je weet immers maar nooit: verleden week voerde de N-VA zélf de hoogdringendheid van de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde af. Het was trouwens niet de eerste keer, maar al de tweede op minder dan een maand tijd. Er is dus nog hoop voor België, want beweerde partijvoorzitter Bart de Wever nog niet zo lang geleden niet dat niemand in Vlaanderen het einde ervan nastreeft?