Vlaamse meerderheid nog niet bedreigd

Vandaag publiceerde de krant Het Laatste Nieuws de eerste peiling van 2009. Twee partijen doen het in die peiling historisch slecht: CD&V zakt onder de grens van de 20%, en sp.a zakt tot 13,4%. Geen van de twee partijen haalde immers ooit een zo slecht verkiezingsresultaat na de Tweede Wereldoorlog. De krant slaat echter wel de bal mis waar ze stelt dat de Vlaamse regeringsvorming moeilijk zou worden omdat de drie traditionele partijen nog maar amper de helft van de stemmen halen. In zetels is er immers nog steeds een ruime meerderheid, en die lijkt voorlopig nog niet bedreigd.

Amper 21,4% haalde de CD&V bij de federale verkiezingen in 2003, het tot dan toe slechtste resultaat ooit. Tot in 1987 was de partij zelfs nog nooit onder de dertig procent gezakt, en sindsdien heeft ze die psychologische grens alleen maar kunnen evenaren in 2006 en 2007 – in kartel met de N-VA. De laatste vier peilingen beloven dan ook weinig goeds voor de christen-democraten, en een nieuw historisch dieptepunt lijkt bijna onvermijdelijk.

Ook bij de sp.a is er weinig reden tot vreugde. Eigenlijk geldt voor die partij een gelijkaardig verhaal als voor CD&V: tot in 1987 was ze altijd boven de twintig procent gebleven, sindsdien kon ze alleen in 2003 die kaap nog eens halen, in kartel met het toenmalige SPIRIT. Vandaag klokt de partij ruim een foutenmarge onder het absolute dieptepunt van verleden jaar af, op 16,6%. En laat de publicatie van deze peiling nu net komen op dezelfde dag dat het partijbureau de crisis die was ontstaan na de toetreding van Bert Anciaux moest bezweren.

Er zijn nog partijen die weinig reden tot feestvieren hebben na deze peiling, maar misschien wel een beetje opgelucht kunnen ademhalen omdat zij de laatste tijd met slechtere scores geconfronteerd werden. Vlaams Belang en Open Vld zitten in dat kamp, de N-VA ook. Vergeleken met de laatste verkiezingen staat het Vlaams Belang op verlies, maar in deze peiling blijft de partij tenminste vóór de sp.a. Open Vld gaat lichtjes achteruit vergeleken met de verkiezingen van verleden jaar, maar komt wel dichter in de buurt van de CD&V en houdt tegelijkertijd wat afstand tegenover achtervolger Lijst Dedecker. Die laatste mag dan weer wel tevreden zijn met de uitslag in deze peiling, want ze consolideert haar derde plaats en positioneert zich nu nadrukkelijk boven de 15%.

Tot slot de kleinere partijtjes. Groen! zet een relatief goede score neer, comfortabel boven de kiesdrempel. N-VA komt net boven de kiesdrempel uit, maar lang niet genoeg om zeker te zijn in alle kieskringen zetels te kunnen halen. Correcter is eigenlijk te stellen dat de N-VA opnieuw wat meer kans maakt hier en daar wel door de kiesdrempel te breken. En dan is er nog het nieuwe partijtje SLP dat op amper 2,6% uitkomt, en waarvan de leden en de mandatarissen er waarschijnlijk beter aan doen als vrienden uit mekaar te gaan en ieder voor zich bij een partij naar keuze aan te sluiten als zij politiek nog iets te betekenen willen hebben.

Wat betekent dit nu in zetels? Het Laatste Nieuws gaat nogal snel door de bocht door de scores van de huidige drie regeringspartijen bij mekaar op te tellen, en te constateren dat ze nog maar amper de meerderheid halen en de regeringsvorming dus moeilijk zal worden. Het persbureau Belga nam die conclusie trouwens klakkeloos over, en op de andere krantenredacties lijken de journalisten zich al evenmin vragen te stellen bij de electorale wiskunde van de krant. Een simulatie toont echter aan dat de drie partijen samen acht zetels op overschot zouden hebben in het Vlaams Parlement, en ook de eenvoudige vaststelling dat CD&V groter is dan LDD, Open Vld groter dan Vlaams Belang, sp.a groter dan Groen!, en Union Francophone en N-VA ieder waarschijnlijk niet verder zullen raken dan één of twee zetels en dus weinig te betekenen zullen hebben, leidt tot de conclusie dat de huidige coalitie voorlopig nog niet hoeft te vrezen haar meerderheid te verliezen. Zeker, zetelverdelingen zijn altijd wat grillig, maar zelden in het nadeel van de grotere partijen, en met zelfs Groen! nog steeds in de gevarenzone om hier of daar in een kieskring een zetel te verliezen omwille van de kiesdrempel blijft er toch weinig ruimte voor twijfel.

Dat neemt niet weg dat de regeringsvorming wel degelijk moeilijk zou kunnen worden. Met een nieuwe opdoffer voor sp.a en een historisch lage score ook voor de CD&V zullen minstens twee van de huidige Vlaamse regeringspartijen met een zware kater zitten na de volgende verkiezingen. Het zijn echter die twee partijen die ieder in een sleutelpositie zullen zitten na de volgende verkiezingen, en niet Lijst Dedecker, omdat zij zullen bepalen hoe de volgende Vlaamse regering eruit zal zien. Zo is het bijvoorbeeld zo goed als ondenkbaar dat Jean-Marie Dedecker om welke reden dan ook neen zou zeggen als hij uitgenodigd zou worden om met zijn partij toe te treden tot de Vlaamse Regering. De vragen die trouwens eerst beantwoord zullen moeten worden zijn ten eerste of de sp.a ook op Vlaams niveau in de oppositie zal willen stappen en ten tweede of CD&V (en Open Vld) wel aan een avontuur met Lijst Dedecker zullen willen beginnen. Het is pas nadat het antwoord op die twee vragen gegeven is dat ook de mening van Jean-Marie Dedecker relevant zou kunnen worden.