Paviaans boerenbedrog

Deze week lanceerde de Pavia-groep opnieuw haar voorstel voor een nationale kieskring voor de Kamer. De leugens van Dave Sinardet, één van de leden van de groep, heb ik eerder al eens aan de kaak gesteld, maar ook de groep als geheel doet aan grof boerenbedrog. Jammer genoeg, maar misschien niet zo merkwaardig, wordt dat bedrog in de media helemaal niet aan de kaak gesteld. Bovendien heeft de groep, bestaande «uit een reeks Vlaamse en Franstalige professoren van alle Belgische universiteiten», haar huiswerk helemaal niet gedaan. Waren ze studenten geweest, zouden ze niet alleen gebuisd moeten worden maar misschien ook tweede zit geweigerd.

Wanneer een aantal politicologen een voorstel lanceert om een nieuwe kieskring in het leven te roepen, inclusief een concrete formulering tot herziening van de Grondwet, zou je verwachten dat het ook een beetje degelijk in mekaar zou zitten. Niets is minder waar: niet alleen pakt het voorstel zonder verdere verklaring een zetel van de Vlamingen af, bovendien is het voorstel precies door die poging om de Vlamingen in het zak te zetten compleet kaduuk en werkt het zelfs de oorspronkelijke bedoeling van het voorstel tegen. Zouden politicologen kunnen rekenen en logisch nadenken? Je zal maar één van hun studentjes zijn!

Het basisprobleem van hun voorstel is immers dat zij op voorhand, nog voor er ook maar één stem is uitgebracht, negen van de vijftien zetels aan de Vlamingen willen toekennen, en zes aan de Franstaligen. Dat is rechtstreeks in conflict met één van de argumenten voor de invoering van die nationale kieskring, uitdrukkelijk zo geformuleerd door Rudy Aernoudt die het voorstel in De Standaard als volgt verdedigde: «Stel je voor dat een Waal die socialistisch is, maar niet meer gelooft in de PS van Di Rupo, zou kunnen stemmen voor de sp.a en omgekeerd.» Maar in het voorstel van de Pavia-groep is het effect van een Waal die voor de sp.a stemt niet dat er eventueel een zetel van de PS naar sp.a gaat, maar wel dat een andere Vlaamse partij een zetel verliest ten voordele van de sp.a, en de PS een zetel verliest aan een andere Waalse partij. Stemmen er veel Franstaligen voor de sp.a, dan zijn het niet de Franstalige partijen die het gelag betalen, maar wel de andere Vlaamse partijen!

Bovendien is de 9/6-verdeling (equivalent met 60/40) onrechtvaardig voor de Vlaamse partijen. In 2003 was de verhouding immers 63/37, en een simulatie met die verkiezingsuitslag en één op basis van de laatste opiniepeilingen toont aan dat de Vlaamse partijen telkens recht hadden op tien zetels in plaats van negen:

	2003		2007
Partij	Stemmen	Zetels	Stemmen	Zetels
CD&V-N-VA	—	—	1.382.192	4-1
CD&V	870.749	2	—	—
N-VA	201.399	0	—	—
Vlaams Belang	767.605	2	927.349	2
sp.a-SPIRIT	979.750	3-1	808.118	2
VLD	1.009.223	3	724.215	2
Groen!	162.205	0	291.453	0
PS	855.992	2+1	929.466	2+1
MR	748.952	2	686.538	2
cdH	359.660	1	462.093	1
Ecolo	201.118	0	203.321	0
FN	139.083	0	224.445	0

Concreet zou in 2003 de CVP met bijna 15.000 stemmen meer en niet in het minst sp.a-SPIRIT met maar liefst 125.000 stemmen meer een zetel minder dan de PS halen door deze maatregel. Hoeft het te verbazen dat vooral de Franstalige partijen enthousiast op het voorstel reageerden? Een verantwoording waarom de taalverhouding op voorhand vastgelegd moest worden heb ik niet gelezen, maar ik stel wel vast dat de Belgische solidariteit hier weer op haar kenmerkende manier toeslaat. Als bijdrage tot een versterking van de Belgische federatie kan dat wel tellen.

Nog ingewikkelder wordt het wanneer lijstverbindingen over de taalgrenzen heen toegelaten worden. Die regeling is natuurlijk op maat gesneden om de traditionele politieke families te bevoordelen, en in het bijzonder de groenen die anders problemen hebben om überhaupt aan een zetel te raken in de nationale kieskring. Maar de vastlegging van de taalverhoudingen heeft wel tot gevolg dat in de simulatie op basis van de laatste opiniepeilingen de groene zetel naar Ecolo gaat, niettegenstaande Groen! bijna de helft meer stemmen haalt sp.a-SPIRIT een zetel moet afstaan aan de PS en toch wel heel slecht uit het rekenstuk komt:

Partij/familie	Stemmen	Zetels
Christen-democraten	1.844.284	5
→ CD&V-N-VA	1.382.192	4-1
→ cdH	462.093	1+1
Socialisten	1.737.585	4
→ sp.a-SPIRIT	808.118	2-1
→ PS	929.466	2+1
Liberalen	1.410.753	3
→ VLD	724.215	2
→ MR	686.538	1
Groenen	494.773	1
→ Groen!	291.453	1
→ Ecolo	203.321	0
Vlaams Belang	927.349	2
FN	224.445	0

Het effect van de lijstverbinding in combinatie met de vaste taalverhouding is moeilijk in te schatten, maar het lijkt erop dat vooral Franstalige partijen met een (relatief) grote Vlaamse broer hier voordeel uit halen. Men zou kunnen zeggen dat de Vlaamse partijen zorgen voor de zetels voor de politieke familie, terwijl de Franstalige partij binnen die familie met een partijzetel extra mag gaan lopen omdat anders het taalevenwicht niet gerespecteerd kan worden. Het lijkt wel een projectie van het cliché van de hardwerkende Vlaming en de luie Waal. Was dit werkelijk de bedoeling van de heren professoren van de Pavia-groep?

Neen, dit voorstel voor een nationale kieskring kan, nog los gezien van alle andere, politieke argumenten, niet anders dan naar de vuilbak verwezen worden. De vastlegging van de taalverhoudingen is een draak van een maatregel die niet te verantwoorden valt, en die bovendien de achterliggende bedoeling van het hele voorstel volledig teniet doet. Meer zelfs, het is op zich de negatie van het nationale karakter van die nationale kieskring, en het is toch wel ontluisterend dat zelfs deze politicologen en unionisten pur sang er niet in slagen op een transparante wijze een nationale kieskring op te zetten die democratisch kan genoemd worden. Nostalgie naar een België dat nooit bestaan heeft en een voorkeur voor hybride toestanden met gemengde kieskringen en wat daar allemaal bijhoort aan epicykels en verdoken agenda's om één van de partijen nog sluiks te kunnen benadelen zijn duidelijk een slechte inspiratiebron voor voorstellen tot hervorming van de Belgische staat.